Hayatı
Türbetli olan nakkaş Muzaffer Ali, Behzâd’ın yeğeni (kızkardeşinin oğlu) Haydar Ali’nin oğludur. Nakkaşlık eğitimini üstat Behzâd’tan almıştır. İskender Bey Türkman’ın Târîh-i Âlemârâ-yı Abbâsî’sinde Muzaffer Ali’nin Behzâd’ın öğrencisi olduğu özellikle vurgulanmakta, eşsiz bir sanatkâr olarak yetişmiş olması buna dayandırılmaktadır. Yine Mâlik Deylemî de, onun Behzâd’tan ders aldığını aktarmaktadır. Ancak Kadı Ahmed Kummî Gülistan-i Hüner adlı eserinde Muzaffer Ali’nin babasının Behzâd’ın değil hattat Rüstem Ali’nin yeğeni olduğunu belirtir. Aynı şekilde, Behzad’ın öğrencisi olarak Muzaffer Ali’nin kendisine değil, babasına işaret eder.
Nakkaş I. Tahmasb’ın ve Sâdıkî Bey Efşâr’ın sanat hocalığını yapmıştır. Sâdıkî, yazdığı Mecmaü’l-Havâs adlı eserinde (1590-1602) en büyük kusuru talihsizlik olan hocasının hattatlığından da bahseder. Onun Mîr Ali ve Sultan Ali kıt‘alarını aslından ayrıştırılamayacak şekilde taklit edebildiğini belirtir. Nakkaşın 1564-65 yıllarına tarihlenen Emir Gayb Beg albümündeki (TSMK, nr. 2161) imzalı iki yazısının da günümüze ulaştığı malumdur. Bu eserlerden bazılarının hattı, bazılarının ise sadece tahrirleri sanatkâra nispet edilmektedir.
Kendi kıt‘alarında genellikle “Nakkâş-ı Şâhî” imzası kullanan Muzaffer Ali’nin, küçük ve büyük satrancı iyi oynamakta, sık sık olmasa dahi şiirle ilgilenmektedir. Muzaffer Ali Kazvin’de vefat etmiş ve Şehzâde Hüseyin mezarlığına defnedilmiştir.
Nakkaş’ın fırçasından çıktığı bilinen eserler 1539-1543 tarihli Hamse (British Library, Or. MS. 2265) ve 1573-1574 tarihli Gerşespnâme (British Library, Or. MS.12985) nüshalarına yaptığı birer minyatürdür. Yine Houghton Şehnâmesi olarak bilinen Şehnâme nüshasındaki dokuz minyatür ile, 1556-1565 tarihli Heft Evreng nüshasındaki (Freer Gallery, 46.12) dört minyatür de ona nispet edilmektedir. Minyatür sanatının XVI. yüzyıl Safevî coğrafyasındaki gelişimine ışık tutan bu eserler dışında, Muzaffer Ali’nin İsfahan’daki Çihil Sütun Sarayı’nın duvar tezyinatında da yer aldığı kaydedilir. Ayrıca akranı ve arkadaşı sayılan Mâlik Deylemî’nin Emir Hüseyin Beg albümüne yazdığı, girişteki bilgilerden hareketle kendisinin tezhip yaptığını söylemek de mümkündür.
Kaynak: İslam Düşünce Atlası
Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu
