Hayatı

Fatih Sultan Mehmed döneminde, matematik ve astronomi sahasında eser veren Muhyiddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Süleyman el-Bergamevî el-Kâfiyecî 788/1386 tarihinde Batı Anadolu'da Saruhan ilinin Gökçeköy’ünde dünyaya geldi. Anadolu'daki tahsilinden sonra İran'ı dolaştı. Daha sonra 830/1427’de Kahire'ye gitti ve ömrünün sonuna kadar orada kaldı. Bu müddet zarfında tedris ve telif ile meşgul oldu. İbnü’l-Hümam (ö. 861/1457)’ın ölümünden sonra Şeyhûniye Medresesi başmüderrisi oldu. Bu tedris faaliyeti esnasında Celâlüddin es-Suyutî gibi öğrenciler yetiştirdi. Akli ve nakli ilimlerde 100’e yakın eser veren Kâfiyecî’ye Osmanlı sultanları itibar gösterir ve her yıl Kahire’ye hediyeler gönderirlerdi.

Öğretisi

Kâfiyecî’nin el-Muhtasarü’l-Müfîd fî İlmi’t-Târîh adlı eseri, modern araştırmacıların dikkatini çekmiş, F. Rosenthal tarafından İngilizceye tercüme edilerek yayınlanmıştır. Muhyiddin el-Kâfiyecî geometri sahasında ise, Eşkâlü’t-Te’sîs üzerine Hallü’l-İşkâl fî Mebâhisi’l-Eşkâl adlı bir risale telif etmiştir. Muhyiddin el-Kâfiyecî, fıkıh-astronomi karışımı Risâle fî İstikbâli’l-Kıble adlı bir risaleyi 871/1466 yılında Kahire’de telif etmiştir. Ayrıca, Sehâvî’nin verdiği bilgiye göre, Çağmini’nin el-Mulahhas fi'l-Hey'e’sine de bir şerh yazmıştır.

Öne Çıkan Eserleri

  • et-Teysîr fî Kavâ’idi İlmi’t-Tefsîr: thk. İsmail Cerrahoğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara 1989; thk. Nasır b. Muhammed Matrudi, Dârü’l-Kalem, Dımaşk 1990.

  • el-Muhtasar fî İlmi’t-Târîh: thk. Muhammed Kemalüddin İzzeddin, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut 1990.

  • Seyfü’l-Kudât ale’l-Bugât: thk. İlyas Kaplan, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2005/1426.

  • Seyfü’l-Müluk ve’l-Hükkam el-Mürşid lehum ile’l-Hak ve Sebili’l-Ahkâm: thk. İlyas Kaplan, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2005/1426.

  • Şerhu Kavaidi'l-İ'rab: thk. Fahreddin Kabave, Dâru Tlasdar, Dımaşk 1993.

  • Menazilü'l-Ervah: thk. Ebû Meryem Mecdî Fethi İbrâhim, Dârü’s-Selam, Kahire 1991.

  • Şerhü'l-Esmâi'l-Hüsnâ: thk. Ahmed Receb Abû Salim, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2012/1433.

    Kaynak: İslam Düşünce Atlası
    Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu