Hayatı ve Öğretisi

Hayatı hakkında bilgi mevcut değildir. Sadece Mevlevî olduğu Farsça bir mûsikî kitabı yazdığı bunun daha sonra Derviş Harîrî b. Muhammed tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Eserin orijinali olan Farsçasının nerede olduğu bilinmemektedir.

Kırşehirli Yusuf’un metni, Osmanlı edvâr geleneği içinde ilk örneklerden birini oluşturması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Osmanlı dünyasında mûsıkî üzerine yazılmış ilk önemli risâle olduğu yaygın şekilde kabul edilmektedir. Eser Safîyüddin, İbn-i Sînâ ve Fârâbî gibi yazarlara atıflar içermesine rağmen, onlardan oldukça farklı ve özgündür. Kırşehirli, ezoterik bir üslupla ve Osmanlı geleneği içinde “kurucu” kabul edilebilecek bir içerikle, “Sistemci Okul”dan farklı bir muhteva ortaya koymuştur.

Kırşehirli’nin yazdığı Risâle-i Mûsikî isimli eser diğer edvâr kitaplarından farklı olarak tel taksimlerinden müzik nazariyatının anlaşılamayacağından hareketle sadece makamlari güçlü sesleri ve karar perdeleriyle anlatmıştır. Padişahın edvarlardan yakınarak bir Türkçe edvar istemesi üzerine 1469 yılında Derviş Harîrî Kırşehirli’nin Risâle-i Mûsikî adlı eserini Farsçadan Türkçeye çevirmiştir. Edvarın içeriğinde şu konular hakkında bilgi verilmektedir: Dua ve eserin yazılma nedeni, mûsikînin değerli bir ilim oluşu ve bunun ispatı amacına yönelik deve hikâyesi, makam ve makamla ilgili unsurlar (12 makam, 7 agaze, 4 şube ve bunların 12 burç, 7 gökcismi, 4 ana unsur ile olan ilişkileri, terkipler), usuller, müzik formları, günün saati ve insan fizyonomisine göre icra edilmesi gereken makamlar ve ilgili unsurlarının etkileri ve çalgı düzenleri.

Öne Çıkan Eserleri

  • Risâle-i Mûsikî (Kırşehrî Risâlesi): ed. Okan Murat Öztürk, çev. Ubeydullah Sezikli, Kültür Bakanlığı, e-book, 2014.

Kaynak: İslam Düşünce Atlası
Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu