Hayatı
Tam adı Ebû Hilâl el-Hasen b. Abdillâh b. Sehl el-Askerî’dir. Doğum tarihine dair kesin bir bilgi yoktur. Bununla birlikte hicri IV. asrın başında doğduğu tahmin edilmektedir. Doğduğu yer olan Askerimükrem’e nisbetle el-Askerî nisbesini almıştır. Bağdat, İsfahan ve Basra gibi ilim merkezlerinde ilim tahsilinde bulunmuştur. Kaynaklarda hayatına dair çok fazla bilgi bulunmayan Ebû Hilal Askerî’nin alın teriyle geçimini sağlamak gayesiyle ticaretle uğraştığı ve bu ticarî meşguliyetin onun ilmine mani olmadığı aktarılır. Ticarî maksatla Basra, Bağdat ve Kûfe şehirlerine yaptığı seyahatlerde dahi ilim ehliyle görüşüp onlardan istifade etmiştir. Eserlerinde akıcı bir üslûba sahip olduğu görülen ve edîp, şâir ve lugatçı yönüyle meşhur olan Ebû Hilâl’in vefat tarihi hakkında kesin bilgi olmamakla birlikte 395/1005 yılında vefat ettiği tahmin edilmektedir.
Öğretisi
Hicrî IV. asrın Arap dili ve edebiyatı âlimlerinden biri olan Ebû Hilâl el-Askerî’nin özgün bir şiir anlayışı ve tenkidi vardır. Zira ona göre şiirin iyisini belli eden ölçü belagat ilmi kaideleridir. Ayrıca ona göre iyi bir şiirin ilahi ölçülere ve ahlâki kurallarra uygun olması gerekir. Asıl ihtisası dil, edebiyat ve şiir tenkidi olmakla birlikte bunlarla sınırlı kalmayıp bunların yanında ahlâk, hadis, fıkıh, tefsir ve irşad gibi çeşitli alanlarda ardında eserler bırakmış bir âlimdir.
Öne Çıkan Eserleri
- Kitâbü’s-Sınâateyn: nşr. M. Emîn el-Hâncî, Kahire 1320.
- Dîvânü’l-Me’ânî: nşr. Hüsâmeddin el-Kudsî, Kahire 1352.
- Cemheretü’l-Emsâl: nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim, Abdülmecid Katâmiş, Kahire 1384/1964.
- el-Furûku’l-Luğaviyye: nşr. Hüsâmeddin el-Kudsî, Beyrut [t.y].
- el-Evâil: nşr. Muhammed es-Seyyid el-Vekîl, Medine 1966.
- Kitâbü’t-Telhis fî Marifeti Esmai’l-Eşya: nşr. İzzet Hasan, Dımaşk 1969.
- Risale fi’t-Tafzîl beyne Belâğateyi’l-Arab ve’l-Acem: İstanbul 1302.
Kaynak: İslam Düşünce Atlası
Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu
