Hayatı
Fâtih devrinin büyük hattatı Yahyâ Sofî'nin oğludur. Babasının ve kendi hayatı hakkında bilgi maalesef sınırlıdır. Doğum tarihi ve ölüm tarihi bilinmemektedir. Bir kitâbesinden alınan tarih 883/1478´dir. Babası Yâhya Sofî gibi devrinin emsalsiz bir üstâdı idi.
Hat Tarihindeki Yeri ve Özgün Katkıları
Osmanlı hat sanatının Şeyh Hamdullah'tan önceki büyük hattatıdır. Fâtih devri mâbedlerine yazdıkları kitâblerle bilinirler. Yahya Sôfi, Edirne Üçşerefeli Camii'nin kapı üstü kitâbeleri ile İstanbul Fâtih Camii'nin avlusunda bulunan çini ve mermer-granit kitâbelerini yazmıştır. Câminin depremde yıkılmasından sonra oğlu Ali tarafından kapı kitâbeleri yazılmıştır. Ali b. Yahyâ Sofî'nin Bâb-ı Hümâyûn kapısındaki eşsiz celî sülüs müsennâ hattı ve kitâbesi, Türk hat sanatının en değerli eserlerindendir. Osmanlı celî ekolü bu iki hattat ile başlatılmıştır. XIX. asırda gelecek olan Mustafa Râkım Efendi (ö. 1241/1826)'ye kadar te'siri devam eden bu üslûb, celî hattının bütün husûsiyetlerini göstermekle beraber çok sayıda hattatı da etkilemiştir. Ali b. Sofî'nin aklâm-ı sitte'de çok mâhir olduğu mukayyettir ama, mürekkebi üstünde bir eserine henüz tesadüf edilmemiştir.
Öne Çıkan Eserleri
-
Edirne Üçşerefeli Câmi üç parça inşâ kitâbesi.
-
Fâtih Câmi, avlu içinde iki parça celî sülüs ve kûfî çini kitâbe.
-
Fâtih Câmi, avlu dışında celî sülüs ile altı parça mermer ve dökme granit, sûre-i fâtiha.
-
Fâtih Câmi üç parça inşâ kitâbesi.
-
Topkapı Sarâyı Bâb-ı Hümâyûn kapı kemeri aynasında celî sülüs müsenna, besmele ve inne´l-müttakîne âyeti ile inşa kitâbesi ve dâirevî nasrun minallah âyeti ve ketebesi.
Kaynak: İslam Düşünce Atlası
Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu
