Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Mayıs ayındaki Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması durumunda Türk finans piyasasının çökeceği yönündeki tüm uyarılara rağmen, liranın düşüşü tahmin edildiği kadar 'kötü' olmasa da bazı kısımları oldukça iyi performans gösterdi.
Aşağıdaki grafikler, borsa rallisinden dünyadaki en kötü durumdaki para birimine kadar, gelişmelerin ne kadar ölçüsüz olduğunu ve yatırımcıların bundan sonra nelere dikkat etmesi gerektiğini gösteriyor.
Daha ne kadar düşebilir?
Erdoğan'ın seçimi kazanması ve yeni Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın göreve gelmesinden bu yana lira %25 değer kaybetti.
Lira, 2023'te %30'un üzerinde bir düşüş yaşayarak, geçtiğimiz ay büyük bir devalüasyonla değersizleşen Nijerya nairası ve çökmeş eşiğindeki Arjantin'i kıl payı geçti.
Ancak liradaki düşüşün hızı giderek artıyor ve bu durum gelişme göstermezse liranın yakında bu ikisini de geride bırakabileceği anlamına geliyor. Birçok yatırımcı bunun ancak faiz oranlarının vazgeçilemeyecek kadar yüksek seviyeye çıkması halinde gerçekleşeceğini düşünüyor.
Merkez Bankası seçim sonrası ikinci faiz kararını 14.00'te açıklayacak. Geçen ay faiz oranlarını aniden %15'e yükseltmişti. Ekonomistler şimdi de %20'ye çıkmasını öngörüyor.
Avrupa'nın en büyük fon yöneticilerinden AXA IM'den Mikhail Volodchenko, "Çok mu geç kaldılar diye merak ediyorsunuz" dedi. Volodchenko, "Bu gibi bir krizden kaçınmak için çoğu şeyin yolunda gitmesi gerekiyor," diye ekledi.
Stoklama
Lira değer kaybederken Türkiye'nin borsası yükselişe geçti ama bunun tek nedeni vatandaşların enflasyon yükseldi diye paralarını borsaya yatırmaları değil.
Merkez Bankası verilerine göre yabancı yatırımcılar,Merkez Bankası verilerine göre, yabancı yatırımcılar 7 Temmuz'a kadarki süreçte 231 milyon dolar değerinde Türk hissesi satın alarak üst üste beş hafta alım yapmış oldu.
Vontobel: Aslında kimse Türkiye'den fazla yatırım almıyor
Erdoğan geçen hafta, aylarca süren bekleyişin ardından İsveç'in NATO üyeliğine beklenmedik bir şekilde yeşil ışık yaktı.
Bundan sadece bir gün sonra, AB'nin güçlü kredi kolu olan ve uzun süredir Türkiye'ye kredi verme yasağı bulunan Avrupa Yatırım Bankası, Şubat depremi sonrası yeniden inşa çabalarına yardımcı olmak için 400 milyon avroluk (448 milyon dolar) paketini onayladı.
Çarşamba günü ise Erdoğan, Körfez Arap ülkelerine yaptığı turun kapsamında ilk duraklarından biri olan Birleşik Arap Emirlikleri'nden 50 milyar dolar değerinde anlaşma sağladı.
İsviçre merkezli fon yöneticisi Vontobel'in sabit gelirler müdürü Simon Lue-Fong, yatırımcı pozisyonuna gönderme yaparak, "Aslında kimse Türkiye'den fazla yatırım almıyor," dedi. "Ancak işler değişmeye başlarsa o zaman iyi bir başarı elde edebilir."
Yerel sorunlar
Dolar cinsinden tahvillerin aksine, Türkiye'nin 'yerel' lira cinsinden tahvilleri şok etkisi yarattı.
Yüksek faiz oranları ve liranın çöküşünün birleşimiyle, dünyanın ana yerel para birimi borç endeksi JPMorgan GBI EM'deki %11'lik kazanca karşılık dolar bazında %38'lik büyük bir kayıp yaşadılar.
Lira hesaba katılmasa bile tahviller Erdoğan'ın seçimleri kazanmasından bu yana %13 civarında değer kaybetti.
Aegon Asset Management'ın gelişmekte olan piyasa borçları başkanı Jeff Grills, "Bu yıl hem tahvillerin hem de para biriminin düştüğü dünyadaki tek yerel piyasa Türkiye" dedi.
Enflasyon dalgası
Yatırımcıların en büyük şikayeti, Türkiye'dek enflasyonun para birimini vurduğu ve bunun da gıdadan yakıta kadar her şeyin ithalat fiyatını yükselttiği bir döngü içinde olması.
Analistler manşet enflasyonun bir yıl daha %40'ın üzerinde kalacağını tahmin ederken State Street Global Markets'ten Michael Metcalfe, internetten alınan fiyatların şimdiden enflasyonun tekrar yükseldiğini gösterdiğini söylüyor.
Metcalfe, "Bu muhtemelen son iki ayda lirada yaşanan çöküşe doğrudan bir karşılık niteliğinde," dedi ve verilerin aylık enflasyon oranının yeniden %4'ün üzerine çıktığına dikkat çekti.
Kaynak: Reuters
