Savaşlar atmosferi de 'vuruyor'
Karbon salınımını en az seviyeye indirmek Avrupa Birliği ve Parlamentosu’nun çok vurgu yaptığı meselelerden biri. Amacı atmosferdeki karbondioksit oranını azaltmak olan elektrikli araçlar için de piyasada geniş bir yer açıldı. Dünyanın dört bir tarafında devam eden savaşlar ise milyonların, yaşadığı coğrafyayı terk etmesine, on binlerce çocuğun ölümüne, yer kabuğunun erimesine, hayvanların ve bitkilerin yok olmasına neden oldu. Peki savaşlar atmosfere ne kadar karbon saldı?
Savaşlar atmosferi de 'vuruyor'
Sadece ağaç dikmek ve çöpleri yere atmamak dünyayı daha güzel bir gezegen haline getirmek için yeterli değil. Belki çocuklarımıza öğretebileceğimiz kadarı bundan ibaret ama son dönemin otomotiv modası olan elektrikli araçlar da karbon salınımını azaltmayı hedefleyen yatırımlar kapsamında daha temiz bir atmosfer vaat ediyor. Ancak buz dağının sadece görünen yüzü ile optimist bakış açımızı sürdüreduralım dünyada devam eden savaşların insanlığa bıraktığı geçmeyen yaraların acısını çekerken atmosfere de zarar veriliyor.
KARBONDİOKSİT KABUSU BÜYÜYOR
The Guardian'ın İklim Krizi Editörü Dharna Noor Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı yani NATO'nun sadece 2023 askeri harcamalarına bakıldığında atmosfere salınan karbondioksidin yaklaşık 233 milyon ton olduğunu yazdı. Rapor, üye devletlerin geçen yıl ordularına 1,34 trilyon dolar harcadığını ortaya koyarken, 2022'de bu bütçe 126 milyar dolar daha azdı.
233 MİLYON TON SERA GAZI
Üye ülkelerin liderleri NATO'nun 75. yıldönümünü kutlamak için ABD’nin başkenti Washington DC'de bir araya gelirken, araştırmacılar bu ülkelerin askeri bütçelerinin iklimi aşındırdığını, tahminen 233 milyon ton sera gazı ürettiğini ve bazı ülkelerden bile daha fazla gezegeni ısıtan kirlilik ürettiğini aktarıyor.
ASKERİ HARCAMALAR YÜKSELİYOR
İngiltere'nin Ulusötesi Enstitüsü ve Tipping adlı iki uluslararası araştırma ve savunuculuk grubunun yeni bir raporunda, "Araştırmamız, askeri harcamaların sera gazı emisyonlarını artırdığını, kritik finansmanı iklim eylemlerinden uzaklaştırdığını ve iklim çöküşü sırasında istikrarsızlığı körükleyen silah ticaretini pekiştirdiğini gösteriyor" diyor.
Askeri harcamalar yüksek emisyonludur. Uçaklar, askeri üsler ve lojistik merkezler muazzam miktarda fosil yakıt tüketiyor. Ve askeri teçhizatın savaşa hazır kalabilmesi için düzenli olarak çalıştırılması ve bakımının yapılması gerekiyor; bunların hepsi kirlilik yaratıyor.
Analistlerin tahminine göre, üye devletlerin 2023 askeri kapasiteleri yaklaşık 233 milyon ton sera gazı üretti; bu, Kolombiya veya Katar'ın toplam yıllık sera gazı emisyonundan daha fazla.
'RADİKAL BİR KESİNTİ YAPMALIYIZ'
Uzmanlar “2030 yılına kadar emisyonlarda radikal bir kesinti yapmamız gerekiyor. Ancak dünya çapında, özellikle de NATO'ya yaptığımız en büyük yatırım, askeri harcamalara aktarılıyor; bu da sorunu çözmekle kalmıyor, aslında sorunu daha da kötüleştiriyor.” değerlendirmesinde bulunuyor.
NATO’nun üye ülkeleri geçen yıl tüm küresel askeri harcamaların %55'ini kapsıyordu. ABD ise bu toplamın üçte ikisinden fazlasını oluşturuyordu. NATO ülkelerinin artan askeri harcamaları, atmosfere 31 milyon tonluk ek gezegen ısınma emisyonu ekleyecek; bu yaklaşık %15'lik bir artış veya bir yıl boyunca ortalama 6,7 milyon ABD arabasının yollara eklenmesine eşdeğer sera gazı anlamına geliyor.
Ordusu halihazırda en fazla kurumsal emisyon salan ülke olan ABD, 55 milyar dolarlık bütçe artışıyla bu artıştan en büyük paydan sorumlu oldu. Onu, askeri bütçeleri sırasıyla 16 milyar dolar, 10,9 milyar dolar ve 10,7 milyar dolar artan Polonya, İngiltere ve Almanya takip etti.
ÜLKE POLİTİKALARININ ATMOSFER FATURASI
NATO'nun askeri harcamalarındaki artış olumlu iklim amaçlarına yönlendirilseydi, bu yılki Birleşmiş Milletler iklim müzakerelerinde gelişmekte olan ülkeler için önerilen asgari iklim finansmanını tamamen karşılayabilirdi. 2022 tahminine göre, dünya silahlı kuvvetleri gezegenin ısınmasına neden olan kirliliğin en az %5,5'ini (Japonya'nın toplam ayak izinden daha fazla) üretiyor.
Dünyanın en üst düzey iklim organı olan Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, Paris Anlaşması'nın daha iddialı hedeflerine ulaşmak için dünyanın 2030 yılına kadar emisyonları %43 oranında azaltması gerektiğini söylüyor. Araştırmacıların hesaplarına göre bu hedefe ulaşmak için askeri emisyonların yıllık en az %5 oranında azaltılması gerekecek.
NATO ülkeleri 2023'te ulusal bütçelerinin en az %2'sini ordularına ayırma konusunda kalıcı bir taahhütte bulundu. Ancak araştırmacılar, bu çabaların küresel ısınmayı tetikleyerek iklim finansmanından fonların başka yöne çevrilmesine neden olduğunu ve dünyaya zarar verdiğini söylüyor.
Eğer tüm üyeler %2 hedefini tutturursa, 2028 yılına kadar Rusya'nın yıllık üretimi kadar atmosfere ek sera gazı salınacak. Birleşmiş Milletler Çevre Programı tahminlerine göre, 2,57 trilyon dolarlık ek askeri fon, düşük ve orta gelirli ülkelerin iklim uyum maliyetlerini yedi yıl boyunca karşılamaya yetiyor.
Uzmanlar, savunma harcamalarındaki artıştan gerçek faydalananların, ittifakın çeşitli plan ve vaatlerini destekleme sözü verdiği silah üreticileri olduğunu söylüyor.
