Hayatı
Tam adı Ebû Bekr Muhammed b. es-Serî b. Sehl el-Bağdâdî’dir. Babası veya dedesinin saraçlık mesleğine sahip olması dolayısıyla İbnü’s-Serrâc künyesiyle anılır. 265/878 yılında Bağdat’ta doğdu. Gençliğini Bağdat’ta geçiren İbnü’s-Serrâc’ın nahiv dersi aldığı hocalarının başında meşhur dil alimi Müberred, ardından da Zeccâc gelir. Tahsil hayatında çok önemli bir yeri olan Müberred’in vefatından sonra Fârâbî’den mantık ilmi tahsil eden İbnü’s-Serrâc, aynı zamanda Fârâbî’ye nahiv okutmuştur. İbnü’s-Serrâc’tan ilim tahsil eden en önemli öğrencileri arasında es-Sîrâfî, ez-Zeccâcî, el-Ezherî, el-Fârâbî, er-Rummânî, Ebû Ali el-Kâlî ve Ebû Ali el-Fârisî vardır. Büyük bir Arap dili ve edebiyatı âlimi olan ve uzun bir müddet Bağdat’ta Arap dili ve edebiyatı alanında dersler verip öğrenci yetiştiren İbnü’s-Serrâc, erken bir yaşta, 316/929 yılında vefat etti.
Öğretisi
İbnü’s-Serrâc, nahiv sahasında, hocası Kûfe dil mektebi alimi olan Müberred ve Zeccâc’dan sonra zamanının en büyük alimi ünvanına kavuşmuştur. Ardında bıraktığı eserlerde, Arap dili gramerine dair kendinden önceki alimlerin derlediği malumatları düzenli bir hale sokmuştur. Bu yüzden İbnü’s-Serrâc’dan bahseden tabakat eserlerinde “Nahiv ilmi deli divane (mecnûn) yani dağınık idi, onu akıllandırıp (sistemli bir hale sokan) İbnü’s-Serrâc oldu” ifadesi yer alır. Dilde Basra mektebini takip eden ve aynı zamanda iyi bir şair olan İbnü’s-Serrâc, Sîbeveyhi’nin el-Kitâb adlı eserinden yaptığı nakillerde gösterdiği titizlikle de dikkat çekmiştir.
Öne Çıkan Eserleri
- el-Usûl: Abdülhüseyin el-Fetlî, Bağdad 1973.
- el-Mûcez: Mustafa eş-Şüveymî-Bensâlim Dâmercî, Beyrut 1965.
- el-Arûz: Abdülhüseyin el-Fetlî, Bağdad 1972.
- el-İştikâk: Muhammed Ali Derviş Mustafa el-Hudarî, Dımaşk 1973.
Kaynak: İslam Düşünce Atlası
Dijital Yapım: MÜSİDER ve TV5 Televizyonu
