30 Haziran'da Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), 149 ülkeyi işçi hakları açısından sıraladığı 2023 Küresel Haklar Endeksini yayınladı.
Kendi türünde tek veri tabanı olan ve hak ihlalleri ile ülke ve bölge bazında ulusal sıralamaları kapsayan 2023 Endeksi, işçi hakları ihlallerine ilişkin temel ölçümlerin rekor seviyelere ulaştığını gösteriyor. ITUC Genel Sekreteri Luc Triangle, 2023 ITUC Küresel Haklar Endeksi'nin demokrasinin temellerinin tehlike altında olduğuna dair çarpıcı veriler sunduğunu belirterek şunları söyledi: "İşçi haklarının korunması ile demokrasinin gücü arasında bariz bir ilişki vardır. Birinin zayıflaması diğerinin de zayıflaması anlamına gelir"
ITUC, Türkiye'deki işçi haklarına yönelik ihlalleri listeledi
Çalışanlara yönelik saldırılar
Özel okul öğretmenleri, düşük ücretleri ve kötü çalışma koşullarını protesto etmek amacıyla 30 Ağustos 2022 tarihinde Ankara'da bir araya geldi. Gösteri, ülkenin 60 ilinde yaklaşık 4.000 üyesi bulunan Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası tarafından düzenlendi.
Öğretmenler Milli Eğitim Bakanlığı'na yürümek isteyince etraflarını saran polis, yürümekte ısrar eden öğretmenlere biber gazı sıktı. Olaylar sırasında aralarında iki avukatın da bulunduğu yedi kişi gözaltına alındı.
İnsan hakları
Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur-Fincancı, Türkiye'nin Irak'taki askeri operasyonları sırasında kimyasal gaz kullandığı iddialarına ilişkin medyada yer alan yorumları ve bu konuda bağımsız bir soruşturma başlatılması çağrısı nedeniyle 27 Ekim 2022 tarihinde Terörle Mücadele Kanunu uyarınca "terör örgütü propagandası yapmak" ve "Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini ve devletin kurum ve organlarını alenen aşağılamak" suçlarından hapsedildi.
26 Şubat 2023 tarihinde, Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Sekreter Yardımcısı Fahrettin Engin Erdoğan, İstanbul'da düzenlenen bir protesto gösterisinde gözaltına alındı.
Protesto, DİSK ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) tarafından, ülkedeki son depremin mağdurlarına yardım çabalarını engelleyen yolsuzluk raporları üzerine düzenlenmişti.
İş güvencesi kapsamı dışındaki işçiler
Yasalara göre, üst düzey kamu çalışanları, hakimler ve cezaevi gardiyanları sendikalaşma hakkının dışında tutulmaktadır.
Şirketlerin işçilerin sendikalı olmalarını engellemesi
Türkiye Ağaç ve Kağıt Sanayii İşçileri Sendikası (AGAÇ-İŞ), sendika karşıtı politikalarıyla tanınan ASD Laminat'ın uzun süredir devam eden sendikal baskı ve diğer işçi hakları ihlallerine karşı 27 Ekim 2022 tarihinde grev başlatmıştı. Şirket, son beş yılda tüm çalışanlarını işten çıkararak, işçilerin kurduğu sendikayı tanımadığını gösterdi.
Beş yıllık bir hukuk mücadelesinin ardından Haziran 2022'de mahkeme ASD Laminat'ın sendika ile müzakerelere başlamasına karar verdi. Ancak ASD Laminat mahkeme kararına uymak yerine, tamamı sendika üyesi olan 180 işçiyi işten çıkardı.
Eylül 2022'de, İstanbul'daki ETF Tekstil fabrikasında çalışan işçiler, yönetimin işçi temsilcileriyle müzakere etmeden Temmuz ayı sonunda faaliyetleri durdurma kararını protesto etmek için fabrika dışında bir grev başlattılar. Mali krizi ileri süren işveren, 300'den fazla işçiye toplu iş sözleşmesi kapsamında ödeme yapmayı reddetti. Fabrikada çalışan işçiler, ikramiye, kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin hakkı veren bir toplu iş sözleşmesi uyarınca çalışıyorlar. İşveren kıdem tazminatının yüzde 70'ini ödemeyi teklif etmiş ancak bu teklif sendika tarafından reddedildi. O tarihten bu yana da işverenden herhangi bir adım gelmedi.
Kaynak: ITUC CSI IGB