Kamuoyunda kentsel dönüşüm yasası olarak bilinen kanun teklifinin TBMM'de kabul edilip, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından ilk adım Beyoğlu Belediyesi tarafından atıldı. Beyoğlu Belediyesi Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü, aralarında Cihangir, Asmalı Mescit ve Gümüşsuyu'nun da bulunduğu 45 mahalle muhtarlığına resmi yazı göndererek, kentsel dönüşüm strateji belgesi hazırlamak amacıyla saha çalışmalarının başlayacağını bildirdi.
Belediye yazısında, söz konusu bölgelerde yürütülecek saha çalışmalarına katılan personele gerekli yardımın yapılması konusunda hassasiyet gösterilmesi istendi.
Cihangir Mahallesi Muhtarı Adnan Bal, sosoyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Beyoğlu Belediyesi tarafından, Cihangir Mahallesi Muhtarlığımıza bırakılan tebliğdir. Bilgilerinize…" diyerek söz konusu evrakı paylaştı.
Mülkiyet hakkı tartışmaları yaşanıyor
TBMM'deki görüşmeleri devam ederken tartışmalara neden olan kanun kapsamında “rezerv yapı alanı” tanımında değişikliğe gidilirken; tanımda yer alan “yeni yerleşim alanı olarak” ibaresi metinden çıkarıldı. Bu düzenlemenin gerekçesinde, uygulamada açılan davalarda, herhangi bir taşınmazın rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesi için meskun alanlar dışında olması gerektiği yönünde değerlendirme yapılarak hüküm kurulduğu, yerleşim yerlerinde yer alan parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün olmasının amaçlandığı belirtildi.
Ancak eleştirilere göre, söz konusu düzenleme mülkiyet hakkının ihlali riskini de beraberinde getiriyor.
Buna göre, bakanlık istediği yeri rezerv alan ilan edebilecek, mevcut binalar maliklere sorulmadan rezerv alan kapsamına alınabilecek. Rezerv alana alınan yerlerdeki konut sahiplerine ise başka yerlerden konut verilebilecek.
Öte yandan, kanun kapsamında kentsel dönüşüm ile ilgili süreçlerin yürütülmesi için kanun ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın altında Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulurken; riskli yapı tespiti Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idarece resen yapılabilecek.
Riskli yapıların tespitinde gerekirse zor kullanılacak
Uygulamada bazı maliklerce veya kiracılarca riskli yapı tespiti yapılmasının engellendiği ve kendi bağımsız birimlerinden tespit için numune alınmasına müsaade edilmediği görüldüğünden, riskli yapı tespitinin, gerekmesi halinde mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izne istinaden yeterli kolluk kuvveti marifetiyle kapalı kapılar veya alanların açtırılması suretiyle yapılabilmesine imkan sağlıyor.
Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince mülkiyetlerindeki taşınmazların rezerv yapı alanı olarak belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu taşınmazların yapılaşmaya esas arsa metrekaresinin yüzde 30’unun mülkiyetinin devrine muvafakat edilmesi veya aynı miktarın değerinin dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilmek üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na verilmesi gerekecek.
Alanlarda uygulama süresince imar ve yapılaşma haklarının kısıtlanması ve alandaki yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz gibi hizmetlerin durdurulması konularında Bakanlığa verilen görev ve yetkiler Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından kullanılacak.
Kanunla, dış finansman imkanlarının Cumhurbaşkanlığı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na, krediye ilişkin anlaşmadaki amaca sadık kalınarak kullandırılmasını sağlamak üzere düzenleme de yapıldı.
Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, özel bütçeli idare olarak teşkilatlandırılırken, Dünya Bankası tarafından finanse edilen kredinin Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na tahsisli olarak kullandırılmaya devam edilmesine yönelik düzenleme yapıldı.