Rus istihbaratı Priogojin'in eylemlerinin yasadışı olduğunu ilan etti. Rus lider Putin, "İsyan ve kaos oluşturmaya çalışan bu kişiler başarısız olacaktır" dedi. Rusya'nın Ukrayna'ya yakın büyükşehirlerinden Rostov'un Wagner'in kontrolüne geçtiği öne sürülüyor.
Rus paralı asker grubu Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin, Rus ordusunu Wagner'e saldırı düzenlemekle suçlayıp cevap vermek için harekete geçtiklerini duyurdu.
Prigojin, Telegram kanalından paylaştığı videoda, Ukrayna'daki savaşa ilişkin dünya gündemini sarsacak açıklamalarda bulundu, Rus ordusuna başkaldırdı.
RUSYA SAVUNMA BAKANLIĞI HALKI KANDIRDI
Prigojin, Rus makamlarının söylediğinin aksine Ukrayna'nın Donbas'ı bombalamadığını, sadece mevzilere ateş açtığını ifade ederek, "Ukrayna, NATO ile birlikte Rusya'ya saldırma niyetinde değildi. Rusya Savunma Bakanlığı, 'Ukrayna saldıracak' diyerek devlet başkanını ve halkı kandırdı." dedi.
Savaş nedeniyle Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'ya da ağır suçlamalarda bulunan Prigojin, "Savaş sadece 'bir avuç yaratığın' zafer kazanması ve terfi etmesi için lazımdı. Savunma Bakanı'na mareşal unvanı ve Rusya Kahramanı unvanının ikinci yıldızının verilmesine ilişkin kararname çoktan hazırlandı. Her şey, akıl hastası bir kişinin tabutta yattığında bu yıldızın yanındaki yastığın üzerine konulması içindi." diye konuştu.
Ukrayna savaşının "Rusya'yı fiilen yöneten oligarklar" için de gerekli olduğunu söyleyen Prigojin, Rusya Savunma Bakanlığının Wagner'i kandırdığını ve ortadan kaldırmak istediğini öne sürdü.
Prigojin, "Rusya Savunma Bakanlığına taviz vermeye, silahlarımızı teslim etmeye ve ileride ülkemizin ne şekilde korunacağı konusunda çözüm bulmaya hazırdık." dedi.
Prigojin, "Bugün bizim kamplarımıza füzelerle saldırı düzenlediler. Çok sayıda askerimiz öldü." iddiasında bulundu.
Wagner'in buna karşılık vereceğini vurgulayan Prigojin, şu şekilde devam etti:
"Wagner konseyi karar aldı. Ülkemizin askeri yönetiminin yaptığı kötülüğün durdurulması gerekiyor. Bugün adamlarımızı öldüren ve 10 binlerce Rus askerin ölümüne neden olanlar cezalandırılacak. Herkesi buna karşı koymamaya çağırıyorum. Karşımıza çıkanı tehdit olarak kabul edeceğiz ve anında yok edeceğiz. Yolumuzu kesmeye çalışmayın. Başlattığımızı sonlandırdıktan sonra tekrar cepheye döneceğiz ve ülkemizi korumaya devam edeceğiz. Askerlerimizi öldürenleri yok edeceğiz ve adaleti sağlayacağız. 25 bin insanımız var ve ülkedeki kaosu çözmeye gidiyoruz. 25 bin kişilik taktik ve stratejik gücümüz bekliyor. Herkesi bize katılmaya davet ediyorum. Bu bir askeri darbe değil. Bu adalet harekatıdır. Eylemlerimiz orduya engel değil. Rus askerlerinin birçoğu bizi destekliyor. Bize destek mesajları gönderiyor."
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun "Wagner'i yok etmek amacıyla operasyon düzenlemek için Rostov bölgesine geldiğini ve topçu birlikleri ile hava kuvvetlerini bunun için kullandığını" savunan Prigojin, bölgede savaşta ölen 2 binden fazla Rus askerinin cesetlerinin bulunduğunu ve kayıplarının gizlendiğini öne sürdü.
RUSYA SAVUNMA BAKANLIĞI SALDIRIYI YALANLADI
Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada ise Wagner'in kamplarına dair sosyal medyada yer alan görüntülerin "sahte" ve "provakasyon" olduğu belirtildi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e olayla ilgili bilgi verildiğini ve bu konuda gerekli önlemlerin alındığını bildirdi.
Peskov, basın mensuplarına, "Savunma Bakanlığı, Federal Güvenlik Servisi, İçişleri Bakanlığı ve Ulusal Muhafızlar, daha önce kendilerine verilen talimatların uygulanması kapsamında alınan tedbirler hakkında sürekli olarak devlet başkanına rapor veriyor." açıklamasında bulundu.
Peskov, Başsavcı İgor Krasnov'un da Wagner'in "silahlı isyan" teşebbüsüyle ilgili başlatılan ceza davası hakkında Putin'e rapor sunduğunu belirtti.
WAGNER LİDERİ HAKKINDA DAVA AÇILDI
Rusya Ulusal Terörle Mücadele Komitesinden yapılan açıklamada ise Prigojin'in açıklamalarının gerçek olmadığı kaydedilerek, "FSB silahlı isyan çağrısında bulunulmasına karşı ceza davası açtı. Gayrimeşru eylemlere derhal son verilmesini talep ediyoruz." ifadeleri kullanıldı.
RUS GÜVENLİK SERVİSİ, WAGNER ÜYELERİNE "PRİGOJİN'İ YAKALAYIN" ÇAĞRISI YAPTI
Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) de Wagner üyelerine, şirketin kurucusu Yevgeniy Prigojin'in yakalanması çağrısında bulundu.
FSB'den yapılan açıklamada, Prigojin'in açıklamaları ve eylemlerinin "silahlı bir iç çatışmanın başlatılması için çağrı" olduğu bildirdi.
Prigojin'in açıklamaları nedeniyle ceza davası açıldığı hatırlatılan açıklamada, "Wagner'i savaşçılarını hata yapmamaya, Prigojin'in suç içerikli emirlerine uymamaya ve yakalamaya çağırıyoruz." ifadeleri kullanıldı.
Rusya Başsavcılığından yapılan açıklamada ise "Prigojin'in Rusya'da silahlı isyan düzenleme yönündeki eylemlerine ilişkin başlatılan soruşturma yasal ve doğrudur. Eylemleri değerlendirilecek." ifadelerine yer verildi.
RUS KOMUTANLARDAN, WAGNER'E "DURMA ÇAĞRISI"
Rusya'nın Ukrayna'daki birliklerinden sorumlu komutanı Sergey Surovikin de sosyal medyadan Wagner'e "durma" çağrısında bulundu.
Surovikin, "Birlikte çok zor bir yoldan geçtik. Birlikte savaştık, riskler yaşadık, kayıplar verdik, zaferler kazandık. Aynı kandan askerleriz. Durmaya çağırıyorum. Düşmanımız iç siyaset durumunun kötüleşmesini bekliyor. Düşmanın eline koz vermemeliyiz." ifadelerini kullandı.
Rus Korgenerali Vladimir Alekseyev de "Niyetiniz ne olursa olsun, yaptıklarınız ülke ve devlet başkanının arkasından bıçak saplamaktır. Rusya ve Silahlı Kuvvetlerinin imajına bundan daha büyük bir darbe olamaz. Böyle bir provokasyonu ancak ülkeye düşman olan yapabilir." değerlendirmesinde bulundu.
"KİEV YÖNETİMİ, PRİGOJİN'İN KIŞKIRTICI EYLEMLERİNİ KULLANIYOR"
Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada ise "Kiev yönetimi, Prigojin'in durumu bozma yönündeki kışkırtıcı eylemlerini kullanarak, Bahmut yönünde Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine bağlı 35. Deniz Tugayı ve 36. Mekanize Tugayı'nı saldırı operasyon başlatmak için konuşlandırıyor." ifadelerine yer verildi.
MOSKOVA'DA GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ARTIRILDI
Öte yandan Rus devleti ile güvenlik şirketi Wagner arasındaki kriz nedeniyle Moskova'da güvenlik önlemleri artırıldı.
Rus basınında çıkan haberlere göre, Moskova'daki önemli tesisler, devlet kurumları ve ulaşım altyapı tesislerinin tamamı güçlü koruma altına alındı.
"BİZE KARŞI DURAN HERKESİ YOK EDECEĞİZ"
Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin, Telegram'dan yeni bir açıklama yaptı.
Adamlarının Ukrayna sınırından Rusya'ya geçtiğini söyleyen Prigojin, "Şu anda sınırı her yerde geçtik. Sınır güçleri savaşçılarımızı kucakladı. Şu anda Rostov'a giriyoruz. Savunma Bakanlığının bizi önlemek için gönderdiği askerler yolumuzdan çekilin. Çocuklarla savaşmıyoruz. (Rus) Savunma Bakanlığının bizi önlemek için gönderdiği askerler yolumuzdan çekilsin. Çocukları öldürmüyoruz. Çocukları eğitmeden cepheye atarak öldüren Şoygu. Yolumuza çıkan herkesi yok edeceğiz. Sonuna kadar gideceğiz."
Prigojin sözlerini şöyle sürdürdü:
"Rus Genelkurmay Başkanı, uçakları havalandırma ve sivillerin arabaları ve tırlar arasında giden konvoyumuza ateş açma talimatı verdi. Onun için kimi öldüreceği önemsiz. Onlar 1,5 yıldan fazla düşmanı öldürmenin yerine kendi sivillerini öldürüyor. Suç içerikli eylemleri yerine gitmekten vazgeçen pilotlara teşekkür ediyorum."
Beyaz Saray'dan Rusya'daki Wagner krizine ilişkin açıklama geldi.
Açıklamada, Rusya'daki durumu yakından takip ediyoruz, ve gelişmelerle ilgili müttefik ve ortaklarımızla istişare yapacağız." denildi.
Ukrayna işgali ile ön plana çıkan Wagner grubu nedir? Nerelerde görev yapıyor? Kaç askeri var?
Rusya Savunma Bakanlığı'yla karşı karşıya gelen ve dünyanın gündemine oturan Wagner paralı asker grubunun ismi ilk olarak 2014'te duyulmaya başlandı. Grup Rusya'nın 2022 şubatında başlayan Wagner nasıl bir grup, paralı askerlerin patronu Yevgeni Prigojin kimdir, gerilim nasıl bu noktaya ulaştı?
Dünya son yıllarda Wagner ismini sık sık duyuyor. Hatta manşetlere bolca malzeme veriyor. Rus paralı asker grubu resmi adıyla PMC Wagner olarak tanınıyor. Grubun ismi ilk olarak 2014'te duyuldu. Wagner paralı askerlerinin Ukrayna'nın doğusundaki Donbass bölgesinde Ukrayna güçlerine karşı savaştığı konuşulmaya başlandı.
Wagner'in ilk operasyonunu 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakında gerçekleştirdiği söyleniyor. Rusya'nın Kırım'ı işgal etmek için öne sürdüğü bahanelerin Wagner operasyonuyla oluşturulduğu yönünde iddialar var.
O dönemde Wagner gizli bir organizasyondu. Çoğu Rus özel kuvvetlerinden emekli 5 bin savaşçısı vardı. Daha sonra zamanla büyümeye başladı. Rusya'nın 2022 şubatında başlayan Ukrayna işgalinde kilit rol oynar hale geldi. Hali hazırda Wagner'in Ukrayna'da 50 bin savaşçısı olduğu söyleniyor.
Ukrayna işgali sırasında Rus ordusunun asker bulmakta zorlanmaya başlamasıyla Wagner savaşcı sayısını hızla artırmak için harekete geçti. Rus hapishanelerinden savaşçı toplanmaya başlandı. 6 ay Ukrayna'daki savaşa katılanların suçlarının afdedileceği vaadiyle çok sayıda kişi Wagner'in bünyesine katıldı.
Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi'ne göre Ukrayna'daki Wagner paralı askerlerinin yüzde 80'i eski mahkum. Paralı askerler Rusya'da yasak olsa da Wagner, 2022'de şirket olarak kayıt altına alındı ve Saint Petersburg kentinde merkez açtı. Rus kentlerinden billboardlara verdiği ilanlarla açık açık üye toplamaya da başladı. Rus medyası Wagner'i vatansever bir orgazinazyon olarak niteler hale geldi.
Wagner grubu özellikle Ukrayna'nın Bahmut kentinin alınmasında kilit rol oynadı. Ukraynalı yetkililere göre, Wagner çatışmalar sırasında toplu olarak savaşçılarını açık alana sürdü. Bu nedenle ağır kayıplar verdi.
Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'i, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov ile karşı karşıya getiren de Bahmut'taki çatışmalar oldu.
Prigojin, Rus ordusunun bilinçli olarak Wagner'e mühimmat sağlamadığını savundu. Giderek artan gerilim Rusya Savunma Bakanlığı'nın paralı askerlerin bu ay sonuna kadar orduya dahil edilmesi kararı almasıyla doruk noktasına ulaştı. Rusya Savunma Bakanlığı'nın Wagner'i zayıflatmaya çalıştığı yorumları yapıldı. Prigojin, bu karara uymuyacaklarını duyurdu.
İsmi çokça konuşulmaya başlanan Wagner sadece Ukrayna'da değil, Ortodoğu ve Afrika'da da faaliyetler yürütüyor. Suriye'de Beşar Esad rejimine, Libya'daysa halife Hafter'e destek veriyor. Orta Afrika Cumhuriyetinde mücevher madenlerinin, Sudan'daysa altın madenlerinin korunmasında da görev alıyor.
Batı Afrika ülkesi Mali'deyse hükümet, Wagner paralı askerlerini militanlarla savaşında kullanıyor. Prigojin'in bu operasyonlarla büyük bir kazanç elde ettiği söyleniyor.
Şirketin mali gücünü Vladimir Putin ile bağlantılı Oligarklardan da aldığı belirtiliyor. Ancak bu iddiaların tamamı Rusya tarafından reddediliyor. Wagner içinde pek çok farklı etnik kökene, ideolojiye sahip asker var.
Grubun üst düzey askeri yetkililerinden bazılarının vücutlarına yaptırdığı dövmeler Wagner'in içerisinde Neo-Nazi'lerin aktif bir rol oynadığı yönündeki algıyı doğrular nitelikte. Grubun adını, Hitlerin en sevdiği besteci olan Richard Wagner'den aldığına yönelik söylentiler de bulunuyor.
Wagner grubunun ismi aynı zamanda kullandığı acımazsız yöntemlerle de özdeşleşmiş durumda. Wagner üyelerinin 2017'de Suriyeli bir rehineyi 2022'deyse Ukrayna'da ihanetle suçladıkları bir kişiyi balyozla öldürdükleri yönünde iddialar var.
Alman istihbaratına göre Wagner Mart 2022'de Ukrayna işgali sırasında Buça'daki sivil katliamlarda da rol oynadı. Birleşmiş Milletler ve Fransa ise, Wagner üyelerini Orta Afrika Cumhuriyeti'nde sivillere cinsel saldırıda bulunmakla suçluyor. Wagner yöneltilen bu suçlamalar nedeniyle batılı ülkelerin ambargo listesinde yer alıyor.
PUTİN'İN AŞÇISI YEVGENİ PRİGOJİN KİMDİR?
Putin'in aşçısı lakabıyla tanındı. Rus liderin hem aşçısı hem sağ kolu oldu.
Yevgeni Prigojin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi Sen Petersburg doğumlu.
61 yaşındaki Prigojin'in gençlik yıllarında biyoğrafisinde en çok dikkat çeken nokta hapishane yılları.
1979'da henüz 18 yaşındayken hırsızlık suçlamasından hüküm giydi. 2,5 yıllık hapis cezasının infazı ertelendi.
Prigojin, 2 yıl sonra bu kez yine hırsızlık ve soygun suçlamalarından 13 yıl hapse mahkum edildi. 9 yıl demir parmaklıklarının arkasında kaldı.
Cezavinden çıktıktan sonra Sen Petersburg'da sosisli sandviç satmaya başladı. bu işi için zincir stantlar açtı. birkaç yıl sonraysa kentte lüks restoranların sahibi haline geldi.
Bu restoranları sayesinde Rusya'nın zengin ve elit kesimiyle tanıştı. Neva nehrinde bir tekneyi de lüks bir restorona dönüştürdü. Bu restoran Vladimir Putin'in en sevdiği mekanlardan biri haline geldi. Öyle ki Putin, Devlet Başkanı olduğunda yabancı konuklarını buraya yemeğe getirmeye başladı.
Prigojin, Putin ile 2000 yıllında dönemin Japonya Başbakanı Yoshiro Modi'yi restoranına yemeğe getirdiğinde tanıştığını söylüyor.
Yıllar içinde Prigojin'in yemek firması Kremlin'e hizmet vermeye başladı. Bu dörnemde Yevgeni Prigojin, Putin'in Şefi lakabını aldı. Rus ordusu ve devlet okullarına da yemek sağlamak için ihaleler kazandı.
2014'teyse Prigojin'in sadece yemek işleriyle uğraşmadığı ve sıradan bir işadamı olmadığı ortaya çıktı. Ukrayna'nın Rusya'yı ilk işgalinde Prigojin'e bağlı paralı askerlerin Donbas'ta Ukrayna güçleriyle savaştıkları konuşulmaya başlandı.
Bu paralı asker grubunun ismi Wagnerer'di. Prigojin grubu kurarken Nazi Almanyası'ndan esinlenmişti.
Wagner, Kremlin'in hedeflerini yerine getiren bir güce dönüştü. Sadece Ukrayna'da değil Afrika genelinde de etkiliydi.
Suriye'de Beşşar Esad rejimini desteklerken Mali'de Fransa'nın etkisini azaltmak için faaliyetler yürüttü.
Yevgeni Prigojin'in hakkındaki iddialardan biri de dünya siyasetini sadece silahlı adamlarıyla değil klavyeyle de yönlendirmeye çalıştığı yönünde.
İnternette Kremlin yanlısı düşünceleri yayan internet siteleri ve blogları yönetmekle suçlandı. Rus trol orduları tüm dünyada bilinen bir olgu haline geldi.
Prigojin, 2016'da ABD'deki başkanlık seçimlerine Rusya'nın müdalahede ettiği yönündeki iddiaların da kilit isimdi.
Rusya, Hillary Clinton'ın kampanyasına zarar vermek, Donald Trump'ın popülerliğini arttırmak ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyasi ve sosyal anlaşmazlığı kışkırtmak amacıyla internette ve sosyal medyada komplo teorileri yaymakla suçlandı. bu işin merkezi Saint Petersburg'da olan internet arama ajansı tarafından yürütüldüğü konuşuldu.
Prigojin daha sonra bu ajansı kurduğunu ve geliştirdiğini kabul etti. Seçimlere müdahale iddiaları nedeniyle ABD tarafından ambargo listesine alındı
Yevgeni Prigojin'in fazla ön plana çıkmama gayreti Rusya'nın 2022 Şubat'ın da Ukrayna'yı işgaliyle değişti.
Prigojin, Wagner'in Ukrayna savaşında oynadığı rolle birlikte sık sık açıklamalar yapar hale geldi. Hatta her açıklamasıyla dünyanın gündemine oturmaya başladı. Bir süre sonra bu açıklamalardan Prigojin'in Rus ordusuyla arasının gergin olduğu da gün yüzüne çıktı. Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov'u Wagner grubuna yeterince mühimmat sağlamamakla suçladı. Bu gerilim giderek tırmandı.
Şimdi en çok konuşulan konulardan birisi de Putin'in, neden Prigojin gibi bir isme ihtiyaç duyduğu.
Kremlin'in, Wagner ve Prigojin sayesinde özel ve hassas operasyonları ismini karıştırmadan yürütebildiği belirtiliyor. Bu durumun Kremlin'e operasyonlara karıştığını inkar etme imkanı sunduğuna dikkat çekiliyor.
Bu tıpkı ABD'nin Blackwater gibi özel güvenlik şirketleriyle Irak ve diğer ülkelerde yaptığına benziyor.
