Eserlerin önemine değinen Kütüphane Müdürü Vekili Hakan Akyüz, "İmam Maturidi'ye ait olan bizdeki 'Te'vilatü'l-Kur'an' adlı eserimiz harf özellikleri, günümüzde 'punto' olarak adlandırılan çok küçük ve yaklaşık olarak 45 satırdan ve 677 varaktan oluşuyor. Tek cilt halindeki veriler mevcutken günümüzde bunun tekrar yayınlanan halleri 10 ve üzeri ciltte yayınlanıyor" dedi.
Melikgazi ilçesinde bulunan Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi, tamamını kapsayan Raşit Efendi tarafından 1796 yılında kuruldu. Çok sayıda eser barındıran kütüphanede, yaklaşık 2 bin 800 el yazma ve 6 bin kadar da matbaa basımı eser yer alıyor. Kütüphanede bulunan kişisel yıllık el yazması eserler, arşiv odasında saklanıyor. Yunan bilim adamı Öklid'e ait 'elementler' kitabının yaklaşık 800 yıllık el yazma Arapça iki çevirisi ve ehlisünnetin iki temel mezhebinden Maturidilik mezhebinin kurucusu olan tam adı Ebu Mansur Muhammed bin Muhammed bin Mahmud el-Matüridi es-Semerkandi'nin (İmam Maturidi) el yazması Kur'an-ı Kerim tefsiri, 230 yıl önce kurulan Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi'nde ilk günkü gibi korunuyor.
'EN YENİ KİTAP YAKLAŞIK OLARAK 100 YILLIK'
Kütüphaneye ilişkin bilgi sahibi Müdür Vekili Hakan Akyüz, "Mehmet Raşit Efendi tarafından 1796 yılında inşa ediliyor. İlk aşama olarak 943 cilt eseri buraya gönderiliyor. Bunların 925'i el yazması ve müteferrika baskısı olan 18 ciltten oluşan kitaplarla buranın kopyalanması gerçekleştiriliyor. Şu anda 9 bin İçeriğimiz yaklaşık 2 bin 800'ü el yazması 6 bin kadarı da matbaa basımı.Bizdeki en yeni kitap yaklaşık 100 yıllık olabilir.Ama büyük çoğunluğu 15-16'ncı yüzyıla ait eserlerdir. ve neminin yazma işlemlerine uygun olması gerekiyor.Bunlarda 18-22 derecelik bir ısı ve yüzde 45-55 aralığında nem olması gerekiyor.İlk ve en önemli şekilde muhafaza yöntemi bu.Bunun dışarı çıktığında derece ve ısının çok düşmesi veya çok artması durumunda, nem olayının çok olması durumunda küflenme meydana gelir. Nemin çok az olması durumunda da ürünlerin sayfalarında kırılmalar olur. yaşanabilir. İki durum da bu yazma çalışmaları için kötü bir durum. Bu nedenle stabil bir şekilde muhafaza edebilmek için ortamın bu ısı ve nem derecelerine sahip olması gerekiyor" ömrü kullanıldı.
'ÖKLİD'İN 'ELEMENTLER' KİTABINA AİT 2 NÜSHA BULUNMAKTA'
Öklid'in 'Elementler' kitabına değinen Akyüz, "Elimizdeki en önemli eserlerden birisi Öklid'in 'Elementler' kitabı. Elementler kitabı farklı alimler tarafından dönem ilim dili olan Arapçaya tercüme edilmiştir. Öklid Yunan bilim adamıdır. Genel anlamda geometri, matematik üzerine çalışmalar yapan Lübnan'da doğmuştur. Hayatı boyunca geometri, astronomi, geometrinin dışında bu alanlarda faaliyet gösteren Yunan bilim adamı.Bizimle Öklid'in 'Elementler' kitabında 2 nüsha bulunmaktadır. 2'ncisi de En-Nişaburi'ye ait olan çeviri, yılı olarak çok önemli. 528 hicri günümüzde bin 133'lere tekabül ediyor. ortaya çıkıyor” dedi.
'OSMANLI DÖNEMİNDE MEDRESELERDE OKUTULMUŞ'
Sözlerini sürdüren Akyüz, "Diğeri de yine aynı eserin Nasirüddin Tusi'ye ait olan çeviri. Bunun yaşı diğer esere göre 130 yıllık yakın daha yeni. Çünkü Nasirüddin Tusi, bu kitabı çevirirken sadece birebir çeviri yapmamış.Eleştiriler ve farklı yöntemlerle hazırlanmış kitabı genişletmiş.Osmanlı medreselerinde daha çok ilgi görerek daha çok okunmuş. Dersler olarak sürekli o coğrafyada öğretilmiş ve üzerine çalışılmış. İslam dünyasında 8'inci yüzyılda bu eserlerle tanışmış ve daha sonra Osmanlı döneminde medreselerde okutulmuş" diye konuştu.
'DÜNYA ÜZERİNDE BİLİNEN 35 NÜSHASI BULUNMAKTA'
İmam Maturidi hakkında bilgi veren Akyüz, şöyle konuştu:
"İmam Maturidi, günümüz Özbekistan sınırlarının içinde kalan kısmı de alınmış Maturit kasabasında doğmuştur. İslam dünyasında Ehl-i Sünnetin 2 temel mezhebinden biri olan Maturidiyye'nin imamıdır. İmam Maturidi'ye ait 'Te'vilatü Ehli's-Sünne' diye geçen eser aslında ' Te'vilatü'l-Kur'an'dır. Literatürde 'Te'vilatü Ehli's-Sünne', 'Te'vilatü'l-Matüridiyye' tarzında de geçmektedir. Daha uygun bir isim olan 'Te'vilatü'l-Kur'an', tefsir kitabıdır. Bunun 29 tanesi İstanbul'da ve bunun 16 adet Süleymaniye Kütüphanesi'nde. Dünyada toplamda 35 nüshanın 6'sı tam tefsir olarak bulunmaktadır. Bunların 1 tanesi bizim karakterlerimizdeki kitaptır."
'TEKRAR YAYINLANAN HALLERİ 10 VE ÜZERİ CILTTE YAYINLANIYOR'
Maturidi'nin el yazma tefsirinin çok küçük harflerle yazıldığını aktaran Akyüz, "İmam Maturidi'ye ait olan bizdeki 'Te'vilatü Ehli's-Sünne' diye kataloğumuzda geçen 'Te'vilatü'l-Kur'an' kitabı, diğer geometri çalışmalarında yıl bilgisi gibi bunda yıl belirtilmemiş. Kaleme alınma tarihi maalesef mevcut değil. 'Te'vilatü'l-Kur'an' adlı eserimiz harf özellikleri, günümüzde 'punto' olarak adlandırılan çok küçük ve yaklaşık olarak 45 satırdan ve 677 varaktan eklenmiştir. Günümüzde mevcut olan veriler bunun tekrar yayınlanan halleri 10 ve üzeri ciltte yayınlanıyor" dedi.