Çin, Amerika ve Avrupa’da güçlü online pazar yerlerine Türkiye’den ilgi artınca yeni vergi düzenlemesine gidilmişti. 21 Ağustos’ta yürürlüğe giren 4458 sayılı Gümrük Kanunu çerçevesinde, yurtdışı e-ticaret platformlarından yapılan hızlı kargo alışverişlerinin limiti 150 Euro’dan 30 Euro’ya çekilmişti. Avrupa Birliği’nden gelen kargolarda vergi oranı yüzde 30, AB dışı ülkelerden gelenlerde ise yüzde 60 olarak belirlenmişti.
Peki yeni düzenleme özellikle Temu, Etsy, Shein gibi sık alışveriş yapılan platformlarda nasıl bir etki yarattı? Hürriyet Gazetesi'ne konuşan sektör temsilcileri, alışverişte ciddi bir düşüş yaşandığını belirttiler.
Özellikle yurtdışındaki pazaryerlerinde satılan kitap, aksesuar, spor ve kamp malzemeleri, elektronik gibi ürünlerin satışlarında düşüş yaşandığını söylediler.
Çin malı ürünün rekabet gücü azaldı
TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, vergi zammının etkilerini görmeye başladıklarını belirterek, “30 Euro altı ürünlerde de tüketici alışverişinde belirgin bir azalma gözlemliyoruz. Çin malı ürünlerin satışlarında da bir düşüş gözlemliyoruz. Vergi zamları ve yurtdışı alışveriş limitindeki düşüş, özellikle Çin’den ithal edilen ucuz ürünlerin maliyetini artırdı. Bu durum, tüketicilerin bu ürünleri satın alırken daha temkinli davranmasına ve yerel alternatiflere yönelmesine neden oldu. Özellikle elektronik aksesuvarlar, küçük ev aletleri ve diğer düşük maliyetli ürünlerde, Çin malının pazardaki rekabet gücünün zayıfladığını görebiliyoruz” dedi.
Yasak deliniyor
Arabunu.com CEO’su Serkan Koç da vergi zammını tetikleyen durumun Temu gibi pazaryerlerinden yapılan paket sevkiyatının Ocak 2024’te 6 bin adetken temmuzda 700 bin adetlere ulaşması olduğunu belirtti.
Koç, şöyle devam etti:
“Ekonomik kriz ile zorluk yaşayan perakende mağazaları başta olmak üzere, tüm üreticiler alışverişin sınırlanması için birlikte talepte bulundular. Vergi Zammı ve tutar kısıtlamasının 150’den 30 Euro’ya düşürülmesi tüketici alışverişlerinde çok yüksek sınırlama getirmedi. Tüketicilerin büyük çoğunluğu Temu, Etsy, Shein gibi platformlardan giyim, aksesuvar veya küçük elektrikli ürünler alıyorlardı. Gelen tutar sınırlaması tüketiciler tarafından aile bireylerinin kimlikleri ile açılan yeni hesaplarla kolayca deliniyor. Bu sebeple tutar sınırlaması daha çok Nike vb. markaların tek kalemde alınan yüksek tutarlı ürünlerini engellemiş durumda.”
Pazaryerleri düşüş yaşıyor
Koç’un verdiği bilgilere göre, Amazon gibi uluslararası piyasada alışveriş yapmaya imkân veren pazaryerleri ise özellikle kitap, aksesuvar, spor malzemeleri, kamp malzemeleri, elektronik vb. ürünlerde büyük bir düşüş yaşadı.
Koç, “Türkiye’de satılmayan ürünlerde talep hâlâ devam etse de 30 Euro sınırı ile getirilen gümrük işlemleri ve vergi kimsenin göze alacağı bir maliyet olamıyor. Bu sebeple de keskin bir düşüş söz konusu oldu. Ancak okula dönüşün getirdiği taleple gelen zamlar sonrası, özellikle Çin’den ithal edilen okul malzemelerinin satışında vergi artışına rağmen artış var. Bu ürünler çekiciliğini koruyor” ifadelerini kullandı.
Yerli esnafa talep var
“Yurtdışından gelen ürünlerin fiyat avantajının azalmasıyla, yerli esnafa olan talep de artış gösteriyor” diyen Seyhun Özkara, “Rekabet ortamı, özellikle küçük ev aletleri, elektronik aksesuvarlar ve benzeri ürünlerde, yurtdışından gelen ürünlerin fiyat avantajının ortadan kalkmasıyla yerli satıcılar için daha elverişli hale gelmeye başladı. Bu durum, yerli satıcıların fiyat stratejilerini yeniden gözden geçirmesine ve ürün çeşitliliğiyle rekabet avantajı sağlamasına olanak tanıyor” dedi.
Tüketicilerin yerli ürünlere daha fazla yönelmesi ile KOBİ’lerin satış hacimlerindeki artışın devam edeceğini söyleyen Özkara, “Yıl sonuna kadar KOBİ’lerin satışlarında ortalama yüzde 10-20’lik artış bekliyoruz” şeklinde konuştu.
