İstanbul Planlama Ajansı'nın (İPA) TÜİK verilerine dayandırdığı araştırmaya göre, 2022 yılında 12.159 TL olan aylık ortalama hanehalkı tüketim harcaması, 2023 yılında 24.383 TL’ye yükseldi. Resmi enflasyon oranı yüzde 64,8 olarak açıklanmasına rağmen, harcamaların yüzde 100,5 oranında artması dikkati çekti. Konuya ilişkin İPA açıklamasında, "Türkiye'deki hanehalkı harcamalarının bu dramatik değişimleri, ekonomik zorlukların ve harcama alışkanlıklarının nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor" denildi.
İPA açıklamasına göre, 2022’de hanelerin en yüksek harcama kalemi yüzde 22,9 ile gıda ve alkolsüz içecekler iken, 2023’te bu kalem yüzde 23,9 ile konut ve kira oldu. Gıda enflasyonu yüzde 71,1 ve dar gelirli gıda enflasyonu yüzde 111,7 (DİSK-AR) iken gıda kaleminin düşmesi hanelerin yiyecekten tasarruf ettiğini akıllara getiriyor.
Gelir grupları arasındaki farklılıklar
Aynı dönemde düşük gelir grubunda gıda ve alkolsüz içecek harcamaları yüzde 36,6 iken, yüksek gelir grubunda bu oran yüzde 14,5 olarak hesaplandı. Yüksek gelir grubunda ulaştırma harcamaları yüzde 28,3’ü bulurken, düşük gelir grubunda sadece yüzde 8,8 oldu. Tek kişilik hanelerde en yüksek harcama kalemleriyüzde 31,8 ile konut ve kira, yüzde 18,7 ile ulaştırma iken 4 kişilik hanelerde ise yüzde 22,9 ile ulaştırma ve yüzde 21,9 ile konut ve kira öne çıktı.
Emekli geliri olan haneler
Emekli geliri olan hanelerde konut ve kira harcamalarının payı 2022’de yüzde 28,6 iken 2023’te bu pay yüzde 31,9’a yükseldi. Ulaştırma harcamalarının payı ise yüzde 15,9’dan şüzde 14,4’e düştü.
