TMO'nun ‘un regülasyonu’ uygulamasının sonlandırılması önümüzdeki süreçte ekmek fiyatlarının katlanarak artmasına neden olacak"
"TMO'nun pandemi, kuraklık ve savaş gibi olağanüstü koşulların etkilerinin azaltılması amacıyla un fabrikalarına piyasa koşullarından daha uygun fiyatla un satmasını sağlayan ‘un regülasyonu’ uygulamasının sonlandırılması önümüzdeki süreçte ekmek fiyatlarının katlanarak artmasına neden olacak ve TMO, açıkladığı satış fiyatları ile un, ekmek, makarna, irmik fiyatlarında yeni artışlara yol açacak. Vatandaş, un ve unla üretilen her mamulün fiyatının değişmesinden nasibini alacak. Bu da vatandaşa yeni zamlar olarak yansıyacak. TMO, anlaşmalı olduğu un sanayicilerine, 25 Mart 2022 tarihinden 2 bin 650 TL'den sattığı ekmeklik buğdayın ton fiyatına yüzde 21-22 zam yaparak 3 bin 210 TL ile 3 bin 250 TL aralığına yükseltmiş ve Ekim 2022’de ekmeklik buğdayı un fabrikalarına 4 bin 460 – 4 bin 575 TL/tondan, makarnalık buğdayı ise 7 bin 400 – 7 bin 600 TL/tondan satmıştı. TMO, 2022 yılında, üreticiden prim dahil 7 bin 500 liradan aldığı ekmeklik buğdayı, un regülasyonu kapsamında 4 bin 460 liraya satarak Mayıs 2023’e kadar piyasayı dengelemiş, seçim sonrası bu uygulamayı sonlandırdığı kamuoyuna duyurmuştu ve bu süreç başta ekmek ve diğer unlu mamullerin fiyatlarının nereye gideceği tartışılmasına neden oldu.
"Ekmek fiyatları ve un fiyatlarının katlanması dar ve sabit gelirlilerin zor yaşam koşullarını daha da artıracak"
Geçen yıl artan tüm maliyetlere rağmen, un sanayicilerinin, un regülasyonu kapsamında, kısmen uygun fiyatla buğday alması, ekmek fiyatlarında artış olsa da belirli bir seviyede tutulmasını sağlamıştı. Şimdi, regülasyon uygulaması sona erdiği için ekmek fiyatları ve un ile undan mamul tüm ürünlerin fiyatları katlanması dar ve sabit gelirlilerin zor yaşam koşullarını daha da artıracak. TMO’dan yapılan açıklamada, 2023 yılında hasat edilen ve önceki yıllardan devreden buğday ve arpa stokları için 2023/24 satış sezonu başında uygulanacak satış fiyatları makarnalık buğdayda tonu 10 bin 200 TL, ekmeklik buğdayda tonu 9 bin 350 TL, arpada tonu 7 bin 725 TL olarak belirlendiği duyuruldu. Burada geçtiğimiz süreçte verilen sübvanse ile ilgili bir açıklama ve bilgi paylaşımı yok. Bu durumda un ve unlu mamullerin fiyat artışları da olağan görülüyor. Bunun önüne geçmek adına TMO’nun bu bağlamda atacağı adımlar önemli. Cumhurbaşkanı yeni bir talimata gerek görmezse ekmek ve unlu mamullerdeki fiyat artışı dar ve sabit gelirlilerin yaşamını iyice zora sokacaktır.
"TMO, un regülasyonu uygulamasına devam etmeli"
14 -28 Mayıs seçimlerinin ardından dolar ve euro kurlarındaki artış da dikkate alındığında; un, maya, tuz gibi girdilerdeki artışlar da göz önünde bulundurularak yapılan hesaplara göre ekmek fiyatlarında artış olacağı konuşulurken TMO buğday satış fiyatı ile ekmek fiyatının değişmesi sabit ve dar gelirlinin sofrasındaki ekmeği küçültecektir. Geçen yıl, un regülasyonu kapsamında 4 bin 460 liradan aldığı buğdayı bu yıl, regülasyon uygulaması sonlandırıldığı için 9 bin 350 liraya alacak olan un sanayicisi yeni fiyatlarla un satması piyasa da un ve undan mamul tüm ürünleri etkileyecektir. TMO, un regülasyonu uygulamasına devam etmeli ve un sanayicilerine uygun fiyatlarla ekmeklik buğday satışı yapmalıdır.”
