Dünya Bankası'nın son raporu, küresel emtia piyasalarında önemli bir dönüşümün yaşanacağını gösteriyor. Petrol arzındaki artışın emtia fiyatlarını düşürürken, yatırımcılar güvenli liman olarak gördükleri altına yöneliyor.
Rapora göre, Orta Doğu'daki potansiyel çatışmalara rağmen, küresel petrol arzındaki artış 2025'te emtia fiyatlarını son beş yılın en düşük seviyesine çekecek. Ancak bu durum, tüm emtiaları etkilemiyor. Özellikle altının, jeopolitik belirsizlikler ve enflasyonist ortam nedeniyle bu yıl rekor kırması bekleniyor.
Küresel emtia fiyatlarının Orta Doğu'daki daha geniş çaplı bir çatışmanın bile fiyat etkilerini sınırlayabilecek kadar büyük bir petrol bolluğu nedeniyle 2025 yılında son beş yılın en düşük seviyesine gerileyeceği belirtilen raporda, buna rağmen genel emtia fiyatlarının Kovid-19 salgınından önceki beş yıla kıyasla yüzde 30 daha yüksek kalmaya devam edeceği kaydedildi.
EMTİA FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞE PETROL ÖNCÜLÜK EDİYOR
Raporda, emtia fiyatlarının bu yıl yüzde 3,4 gerilemesinin ardından 2025'te yüzde 5,1 ve 2026'da yüzde 1,7 düşmesinin beklendiği, bunun da fiyatların 2020'den bu yana en düşük seviyelerine gerilemesine yol açacağı bildirildi.
Bankanın raporunda, küresel emtia fiyatlarının 2024'ten 2026'ya kadar yaklaşık yüzde 10 düşeceğinin tahmin edildiği dile getirildi.
Öngörülen düşüşlere petrol fiyatlarının öncülük ettiği vurgulanan raporda, doğal gaz fiyatlarındaki artışlar ile metaller ve tarımsal ham maddelerdeki istikrarlı görünümün bu düşüşleri sınırlandırdığı ifade edildi.
Raporda, gelecek yıl küresel petrol arzının, talebi günde ortalama 1,2 milyon varil aşmasının beklendiği belirtilerek, bunun daha önce 2020'deki salgın döneminde ve 1998'deki petrol fiyatlarındaki çöküş sırasında olmak üzere sadece iki kez yaşanan bir bolluk olduğu anımsatıldı.
Dünya Bankasının raporunda, Brent tipi ham petrolün fiyatının 2024'te ortalama varil başına 80 dolar olacağı, 2025'te 73 dolara ve 2026'da 72 dolar seviyelerine gerileyeceğinin öngörüldüğü kaydedildi.
GIDA VE ENERJİ FİYATLARINDA DÜŞÜŞ BEKLENTİSİ
Küresel gıda fiyatlarının bu yıl yüzde 8,5 ve 2025'te yüzde 4 düşmesinin ardından dengelenmesinin beklendiği ifade edilen raporda, gıda fiyatlarının 2015-2019 yılları arasındaki ortalama seviyenin yaklaşık yüzde 25 üzerinde kalacağı aktarıldı.
Raporda, enerji fiyatlarının da bu yıl yüzde 5,8, gelecek yıl yüzde 6,2 ve 2026'da yüzde 2,1 düşmesinin beklendiğine işaret edilerek, gıda ve enerji fiyatlarındaki düşüşün merkez bankalarının enflasyonu kontrol etmesini kolaylaştıracağı dile getirildi.
Bankanın raporunda, silahlı çatışmaların tırmanmasının enerji arzını sekteye uğratarak ve gıda ile enerji fiyatlarını artırarak bu çabayı zorlaştırabileceği vurgulandı.
Orta Doğu'daki çatışmaların tırmanma olasılığının enerji fiyatları için yakın vadede önemli bir yukarı yönlü risk oluşturduğuna dikkat çekilen raporda, bunun diğer emtialar için de potansiyel zincirleme sonuçlar doğurabileceği belirtildi.
ALTIN FİYATI BU YIL REKOR KIRACAK
Raporda, "güvenli liman" arayan yatırımcılar için popüler bir tercih olan altının ortalama fiyatının bu yıl rekor kırmasının ve 2023'teki ortalamasının yüzde 21 üzerine çıkmasının beklendiği bildirildi.
Varlıklar arasında özel bir konuma sahip olan altının fiyatının çatışmalar da dahil olmak üzere jeopolitik ve politik belirsizlik dönemlerinde sıklıkla yükseldiği belirtilen raporda, gelecek iki yılda altın fiyatlarının Kovid-19 salgınından önceki beş yılın ortalamasının yüzde 80 daha yüksek kalmasının ve sadece hafif bir düşüş göstermesinin beklendiği aktarıldı.
Raporda, Çin'in emlak sektöründeki zayıflığın sıkı arz koşulları ve enerji dönüşümünden kaynaklanan bazı metallere yönelik artan taleple dengelenmesi nedeniyle endüstriyel metal fiyatlarının 2025-2026 yıllarında istikrarlı bir seyir izlemesinin beklendiği ancak Çin'deki beklenmedik büyüme sonuçlarının metal piyasalarında dalgalanmaya yol açabileceği kaydedildi.
Kaynak: KARAR
