GÜNDEM

Dünden bugüne başörtüsüne getirilen yasaklar ve verilen mücadele

Abone Ol

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun sosyal çağrısı ile başörtüsü tartışması yeniden gündeme oturdu. Çağrının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “çözümü anayasa ile sağlayalım” diyerek cevap verdi.

Peki, sıkça tartışılan ve yeniden gündeme oturan başörtüsü meselesi, dünden bugüne siyasette nasıl yer buldu? 1978 yılında CHP Hükûmeti çalışma bakanlığı ilk defa resmî olarak kadın memurların başörtü örtmelerini yasakladı. 20 Aralık 1982’de, Yüksek Öğretim Kurumu kıyafet genelgesiyle, dershanelerde başörtüsü takılmasını yasakladı. YÖK 1984’te yasağı kaldırdı ancak cumhurbaşkanı Kenan Evren’in “Türkiye’de irtica tehlikesi var” demesi üzerine YÖK, danıştay kararına da uyarak 1987 yılında türbanı tekrar yasakladı.

ANAP hükümeti 25 Ekim 1990’da yükseköğretim kurumlarında başörtüye serbesti getiren üçüncü kanunu çıkardı. Bunun üzerine SHP’nin Anayasa Mahkemesi’ne başvurusu reddedildi. Böylece üniversitelerde her türlü kılık ve kıyafet serbest oldu. Bu durum, bazı üniversitelerdeki farklı uygulamalara rağmen 1997 yılına kadar devam etti. 

28 Şubat 1997’de alınan MGK kararları ile başlayan 28 Şubat sürecinde YÖK başkanlığına atanan Kemal Gürüz’ün üniversite rektörlüklerine “başörtülü öğrencilerin üniversitelere alınmaması” yönünde talimat vermesiyle başörtüsü tekrar yasaklandı. Bu durum üzerine aylarca süren eylemler yapıldı ve davalar açıldı.

TBMM’de Fazilet Partisi İstanbul Milletvekili Merve Kavakçı, 2 Mayıs 1999’da TBMM’de yemin etme töreninde başörtülü olduğu için DSP genel başkanı Bülent Ecevit’in sözleri üzerine DSP ve bazı ANAP milletvekilleri tarafından meclisten çıkartıldı.O günden sonra mecliste başörtülü hiçbir milletvekili görülmedi. AK Parti’nin 2011 seçimlerinde başörtülü birkaç adayı listesine alsa da seçilemeyecek yerlere koyarak, bu konudaki laik çevrelerin hassasiyetlerine duyarsız kalmadığı gözlerden kaçmadı.

9 Şubat 2008 tarihinde yapılan oylamayla türbana serbestlik getiren anayasa değişikliği, TBMM genel kurulunda, ikinci turda 103 ret oyuna karşılık 411 oyla kabul edildi. 5 Haziran 2008'de, anayasa mahkemesi 9 Şubat 2008 günlü 5735 sayılı anayasa değişikliğini iptal ve yürürlüğünün durdurulması kararını açıkladı.

Anayasa değişikliği, MHP’nin de desteğiyle meclis ’ten geçti. Kamuda başörtüsüne serbesti sağlayan yasa değişikliği CHP ve DSP milletvekillerince anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Mahkeme, Haziran 2008’de anayasa değişikliğini iptal etti ve yürürlüğünü durdurdu.

2013 yılı ekim ayında demokratikleşme paketi kapsamında kamuda başörtüsü serbest bırakıldı. Yasak, 2015 yılı haziran ayında hâkim ve savcılar için; 2016 yılı ağustos ayında polisler için ve Şubat 2017'de TSK mensupları için de kaldırıldı.

Başörtülü kadın vekiller, mecliste ilk kez Ekim 2013’te, 24. Dönemde parlamentoda yer aldı.

7 Haziran 2015 seçimlerinde 21, 1 Kasım 2015 seçimlerinde ise 20 başörtülü milletvekili meclise girdi.

Kılıçdaroğlu’nun “helalleşme” adımları kapsamında başörtüsü konusunu yeniden gündeme getirmesiyle yasal güvence kapsamı yeniden tartışma konusu oldu.