Dicle Nehri üzerindeki en büyük baraj olan, göl sahası Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt, Şırnak sınırları içinde yer alan, dolgu hacmi bakımından Türkiye’nin 2’nci büyük, kurulu güç bakımından 4’üncü büyük barajı olan, ön yüzü beton kaplı baraj tipinde dolgu hacmi bakımından da dünyada birinci olan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali, tamamlanmasının ardından su tutmasıyla 2020’de devreye alındı.
Su tutmasıyla birlikte bazı yerleşim yerleri, su altında kaldı. Bu yerleşim yerlerinden biri olan ve yaklaşık 150 hanenin bulunduğu Batman'ın Oymataş Köyü Soğuksu mezrası da 2020’de yükselen suyla birlikte su altında kaldı. Su altında kalan yapılar, barajdaki su seviyesinin çekilmesiyle tekrar ortaya çıktı. Evlerinin ortaya çıktığını duyan mezra sakinleri, eski yerleşim yerlerini ziyaret ederek, anılarını canlandırdı.
‘Hatıralarımızı unutamıyoruz’
Çocukluğunun geçtiği mezrayı ziyaret eden Müslüm Turan, doğup büyüdüğü yeri unutamadığını belirterek, “Mayıs 2020'de burası Ilısu Barajı altında kaldı. Biz de köyü terk etmek zorunda kaldık. Ilısu Barajı çekildikten sonra biz de anılarımızı görmeye geldik.
Eski hatıralarımızı canlandırmaya geldik. İçimiz acıdı ama yapacak da hiçbir şey yok. Burada doğdum ve burada büyüdüm. Hala buradayım ve burayı terk etmek istemiyorum. Hatıralarımız, arkadaşlıklarımız, çocuklar, hepsi aklımıza geliyor. Zaten unutacak gibi de değiliz. Unutmuyoruz. Unutamayız. Burası bir zamanlar çok güzel bir köydü. Burada 150'ye yakın hane vardı. Ama şu anda maalesef tepelerde yeri olan birkaç tane ev var. Geri kalanlar hepsi göç etti.
Göç edenler de şimdi köye dönmek istiyor ama elimizde imkanlar yok. Yeni yerleşim yeri bulabilirsek zaten geleceğiz. Onu da devletimizden rica ediyoruz. Benim evim kerpiç bir evdi. Üstü betondu ama kerpiçti. Yazın serin, kışın ise sıcaktı ama bizim yuvamızdı” dedi.
‘Köye gelip üretmek istiyorum’
Yeni bir yerleşim yeri verilmesini isteyen çiftçi Hakan Kaya (25), “Bu Ilısu Barajından dolayı köyümüz sular altında kaldı. Köyümüz gibi hayallerimiz de suyun altında kaldı. Devletimizden bize yeni bir yerleşim yeri vermelerini istiyoruz.
Ben gurbete çıkıp, çalışmak zorunda kalıyorum. Çiftçilik yapmak istiyorum. Kendi köyümde yaşamak istiyorum. Üretmek istiyorum. Şehre bir faydam olmasını istiyorum. Ben şu an şehirde yaşıyorum. Ilısu Barajı olduğu için şu an köyde yaşayamıyorum” diye konuştu.
Köyü görünce hatıralarının canlandığını ifade eden Mehmet Altun da “Köyümüz baraj altında kalmıştı. Şu an sular çekilmiş ve köyümüz ortaya çıkmış. Köyümüzdeki hatıralarımızı görmek için geldik. Çocukluğumuzu burada yaşadık. Burada büyüdük, burada hayvancılık, çiftçilik yapardık. Şu an bu hatıralarımız bir bir gözümüzün önüne geliyor” dedi.
