Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye'yi zorunlu askerliğe alternatif sunan yasal reformları hayata geçirmeye ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) vicdani retçiler lehine verdiği kararları uygulamaya çağırdı. Komite, bedelli askerliğin zorunlu askerliğe bir alternatif olmadığını belirtti.
AİHM kararlarının uygulanmaması eleştirildi
Komite, Türkiye'nin vicdani retçilerle ilgili AİHM kararlarını uygulamamasına ilişkin yeni bir karar aldı. AİHM kararlarının uygulanmasını denetleyen Bakanlar Komitesi, Türkiye'nin vicdani retçileri "sivil ölüme" sürükleyen uygulamalarından dolayı 2006 yılında aleyhine çıkan ilk AİHM kararını hatırlatarak, Türkiye'yi yasal reformları hayata geçirmeye bir kez daha çağırdı.
13 Haziran'daki toplantısında alınan ara kararda, Türkiye'nin dört ayrı davada AİHM kararlarını uygulamadığına dikkat çekildi. Komite, AİHM kararları ve Komite'nin 2007 ve 2009'da kabul ettiği iki ara karara rağmen vicdani retçilerin haklarının ihlal edildiğini, bu ihlallerden korumak için yasal reformların hayata geçmesi için somut adımlar atılmadığını belirtti. Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) uyarınca mahkeme kararlarına tam, hızlı ve etkili bir şekilde uyma yükümlülüğü olduğu hatırlatıldı.
Alternatif hizmet sunulmalı
Bakanlar Komitesi, 2019'da zorunlu askerlik süresinin 12 aydan 6 aya indirildiğini ve bedelli askerlik seçeneğinin sunulduğunu, ancak bu uygulamaların zorunlu askerlik hizmetine bir alternatif sunmadığını ve mevzuat değişikliğine duyulan ihtiyacı hafifletmediğini vurguladı. Ara kararda, zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddedenlerin "tekrar tekrar kovuşturulduğu, mahkum edildiği ve gizli bir yaşam sürmeye zorlandığı" belirtildi.
Türkiye'ye süre verildi
AİHM'in farklı yıllarda haklarının ihlal edildiği yönünde kararlar verdiği vicdani retçiler Osman Murat Ülke, Yunus Erçep ve Ersin Ölgün'ün hâlâ yoklama kaçağı olarak kabul edildiği ve kovuşturma tehdidi altında olduğu belirtilen kararda, "Sivil ölüm anlamına gelen çok sayıda kısıtlamayla karşı karşıya kalmaya devam etmeleri derin üzüntü vericidir" denildi. Ayrıca, vicdani retçi Mehmet Tarhan hakkında 2005 yılından bu yana yargılamanın sürdüğü, Ersin Ölgün'ün Aralık 2023'te askerlik hizmetine gitmediği için bir kez daha para cezasına çarptırıldığı hatırlatıldı.
Komite, Türkiye'yi bu konularda bilgi vermeye davet etti ve yanıt vermesi için Mart 2025'e kadar süre tanıdı. Ayrıca, Türkiye'ye vicdani nedenlerle askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddedenler için alternatif bir hizmetin bulunmaması nedeniyle ihlal kararı verilen diğer ülkelerin deneyimlerinden ilham alması tavsiye edildi. (ANKA)
