Türkiye, Rusya ve İran Astana Süreci kapsamında Suriye toplantısında bir araya geldi. Suriye konulu Astana görüşmelerinin garantörleri Türkiye, Rusya ve İran, Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesine yönelik çabaların sürdürülmesinin önemini vurguladı. Ortak bildiride, taraflar Suriye’de faaliyet gösteren terör örgütlerinin farklı isimler ve uzantılar altında artan varlığı ve saldırılarını kınadı.
'Astana Zirvesi' açıklaması
Kazakistan’ın başkenti Astana'da 20’ncisi düzenlenen "Suriye konulu Astana Görüşmeleri"nin ardından ortak sonuç bildirisi açıklandı.
Ortak bildiriye göre Astana garantörleri Türkiye, Rusya ve İran, bir kez daha Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne bağlılıklarını teyit etti.
Bildiride, 6 Şubat 2023 tarihinde Suriye’de meydana gelen yıkıcı depremin sonuçlarıyla daha da ağırlaşan insani durumdan duyulan ciddi endişe dile getirildi.
Astana toplantısında, Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi için yapılan istişarelerde yol haritası hazırlanmasına ilişkin ilerleme tartışıldı. Ayrıca Türkiye, Rusya, İran ve Suriye dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki 4’lü toplantının yapıcı ruhuna dikkat çekildi.
"AKTİF ÇABALARIN SÜRDÜRÜLMESİNİN AKTİF ÖNEMİ"
Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi için 4 ülkenin savunma, istihbarat ve dışişleri bakanlıkları arasında koordineli yürütülen dörtlü toplantılarda, varılan düzenlemeler uyarınca bu alandaki aktif çabaların sürdürülmesinin önemine işaret edildi.
Bu sürecin Suriyeli mültecilerin güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşleri için uygun koşulların yaratılması, siyasi sürecin canlandırılması ve insani yardım akışının engellenmemesi için iyi niyet ve iyi komşuluk ilişkileri temelinde ilerletilmesinin önemli olduğu konusunda mutabık kalındı.
TERÖR ÖRGÜTLERİNİN VARLIĞI KINANDI
Terörün her biçimi ve tezahürüyle mücadele etmek için birlikte çalışmaya devam etme ve sınır ötesi saldırılar dahil olmak üzere, Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü baltalayan ve Suriye'ye komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı mücadeledeki kararlılık yinelendi.
Suriye'nin çeşitli yerlerinde farklı isimler altında faaliyet gösteren terör örgütlerinin ve bağlı kuruluşlarının sivil tesislere saldırıları kınandı.
Ayrıca Suriye'nin kuzeyiyle ilgili tüm düzenlemelerin tam uygulanması gerekliliğinin altı çizildi.
Suriye’nin kuzeydoğusundaki (PKK/YPG) gayrimeşru öz yönetim girişimleri ve terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemleri kınandı. Bu bölgede sürekli güvenlik ve istikrarın ancak ülkenin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması temelinde sağlanabileceği konusunda anlaşma sağlandı.
Terörle mücadele bahanesiyle gayri meşru özyönetim girişimleri de dahil olmak üzere, sahada yeni gerçeklikler yaratmaya yönelik tüm girişimler reddedildi.
Astana'da Suriye toplantısı | Ortak bildiride bölgedeki terör örgütlerinin saldırıları kınandı - 1
PETROL GELİRLERİ
Suriye'ye ait olması gereken petrol gelirlerinin yasa dışı yollarla ele geçirilmesine ve ihraç edilmesine karşı tutum bir kez daha teyit edildi.
SİVİLLERE YÖNELİK BASKI
Barışçıl gösterilerin bastırılması, zorla askere alınma ve eğitim alanındaki ayrımcı uygulamaların yanı sıra siyasi faaliyetlere, gazetecilere, miting yapma hakkına getirilen kısıtlamalar da dahil olmak üzere ayrılıkçı grupların Fırat'ın doğusunda sivillere yönelik her türlü baskısından derin endişe duyulduğu ifade edildi.
Suriye’de sivil unsurları hedef alan İsrail'in askeri saldırıları kınandı. İsrail’in bu eylemleri bölgede istikrarsızlaştırıcı ve gerilimi tırmandırıcı olarak kabul edildi.
Suriye ihtilafının askeri bir eylemle çözülmeyeceğinin altı çizildi ve BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı Kararı doğrultusunda kalıcı siyasi süreci ilerletme taahhütleri yeniden teyit edildi.
SURİYE ANAYASA KOMİTESİ
Suriye Anayasa Komitesinin önemli rolüne dikkat çekildi ve bu bağlamda komitenin engelsiz çalışması için gerekli tüm koşulların derhal sağlanması çağrısında bulunuldu.
Suriye yönetiminin BM İnsani Yardım Kurumlarına 6 Şubat depreminden etkilenen bölgelere yardım ulaştırması için Türkiye ile olan sınır geçiş noktaları Bab al-Salam ve Al-Rai'nin 13 Ağustos 2023’e kadar kullanımına izin verme kararı memnuniyetle karşılandı.
Mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin Suriye'deki ikamet yerlerine güvenli, onurlu ve gönüllü dönüşlerini kolaylaştırmak ve geri dönüş haklarının güvence altına alınması gereği vurgulandı.
Ayrıca BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Uluslararası Kızılhaç temsilcileri arasında zorla alıkonulanlarla ilgili çalışma grubunun yetkileri doğrultusunda cenaze teslimi ve kayıp kişilerin kimlik tespitine yönelik faaliyetlerini genişletmeye karar verildi.
Bir sonraki Türkiye, Rusya ve İran arasında yapılacak Üçlü Zirve’nin Rusya’da gerçekleştirilmesine yönelik anlaşma kaydedildi.
TÜRKİYE'DEN AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı, "Suriye konulu Astana Görüşmeleri"nin ortak sonuç bildirisine ilişkin yazılı açıklama yayımladı.
Açıklamaya göre toplantıda Türkiye'yi, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar başkanlığındaki bir heyet temsil etti.
Görüşmelerde, sahadaki durum ve terörizmle mücadele, bölgesel gelişmeler, siyasi süreç ve geri dönüşler ile insani yardım konuları ele alındı.
"BARIŞÇIL ÇÖZÜMDE ÖNCÜ ROL"
Taraflar, Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğüne yönelik güçlü taahhütlerine, Astana Süreci'nin Suriye meselesinin barışçı çözümünde öncü rolüne vurgu yaptı.
Sınır ötesi saldırılar ve sızmalar dahil olmak üzere, komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı mücadeledeki kararlılık vurgulandı.
TERÖR ÖRGÜTLERİ
Taraflar, Suriye’de faaliyet gösteren terör örgütlerinin farklı isimler ve uzantılar altında artan varlığı ve saldırılarını kınadı.
Terörle mücadele bahanesiyle hayata geçirilmeye çalışılan gayrimeşru, sözde "öz yönetim" teşebbüslerinin kabul edilemez olduğunu kaydeden taraflar, Suriye’nin kuzey doğusundaki ayrılıkçı yapının ihlallerini kınadı, bu girişimler dahil olmak üzere terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemlerinden duyulan rahatsızlığı ifade etti.
Suriye’nin kuzeyine ve ayrıca İdlib'e ilişkin tüm düzenlemelerin fiilen uygulanmasının önemine dikkat çekilen bildiride taraflar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye ihtilafında siyasi çözüm sürecinin ilerletilmesine bağlılıklarını teyit etti.
Bu çerçevede taraflar, Anayasa Komitesi’nin müteakip turunun bir an evvel gerçekleştirilmesi hususunda çağrıda bulundu.
6 Şubat depremlerinin yarattığı, ağırlaşan insani durumdan duyulan endişeyi dile getiren taraflar, insani yardımların Suriye’nin bütününe yönelik kesintisiz sürdürülmesinin önemini vurguladı.
Bu bağlamda BM sınır ötesi mekanizmasına ilişkin 2672 sayılı BMGK kararı temelinde insani yardımların artırılarak devamının önemine vurgu yapılan açıklamada, "Taraflar, Suriyelilerin ülkelerine güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşlerinin sağlanması için Suriye içinde gerekli koşulların oluşturulmasının ve bu dönüşlerin kolaylaştırılmasının gerekliliğini kaydetmişlerdir. Toplantı vesilesiyle, Astana Süreci’nin gözlemci üyeleri ve BM kuruluşları ile ikili görüşmeler de yapılmıştır." ifadeleri kullanıldı.