Milyonlarca çalışan ücretlere ne kadar zam yapılacağını merak ediyor.
Yıl sonu yaklaşırken, asgari ücrete yapılacak zam konusunda beklentiler şekillenmeye başladı.
Ekonomistlerin bir kısmı ücret zammı konusunda ayrışmış durumda. Bir kısmı ücret zammının yüzde 30'un üzerinde olabileceğini savunuyor.
Özel sektörde zam oranının yüzde 20 civarında kalacağı da tahminler arasında yer alıyor.
Asgari ücret zammının yıl sonu enflasyonuna göre mi yoksa hedef enflasyona göre mi mi yapılacağı bir süredir tartışılıyordu.
Merkez Bankası'nın bu yıl sonu enflasyon hedefini yüzde 38, üst bandını yüzde 42 olarak açıklamıştı. Ekonomistler, beklentileri aşan eylül ayı enflasyon verisi ile bu hedefin üzerine çıkılabileceğini yönünde görüş belirtmişti.
2025 yılı enflasyon hedefinin orta noktası ise yüzde 14 belirlenmişti. Hedef enflasyonda üst sınır ise yüzde 21 olarak açıklanmıştı.
Asgari ücret komisyonunun ilk toplantısını aralık ayında yapması bekleniyor.
Yabancı bankalardan ilk tahminler
Alman bankacılık devi Deutsche Bank yetkilileri ve analistleri geçen hafta Türkiye'yi ziyaret etti.
Türkiye'de temaslarda bulunan Deutsche Bank'ın yayımladığı notta ücret artışı konusundaki izlenimlere yer verildi.
Banka, "Asgari ücrette genel beklenti 2025'te yüzde 25-30 artış yönünde" ifadelerini kullandı.
Yüzde 30'un üzerinde bir artışın zor olduğu vurgulandı. Bu oranda bir artışın işletmeleri zor durumda bırakacağı şeklinde olduğu bildirildi.
ABD merkezli banka Wells Fargo, dün yayınladığı analizde, asgari ücrette çift haneli artış beklediklerini söyledi.
Banka, bu yıl için enflasyon beklentisini yüzde 55-60 oranında olmasını tahmin ettiklerini açıkladı.
Reel sektörden ücret çıkışı
Bu arada reel sektörün gündemi asgari ücrete kaymaya başladı.
TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, "Asgari ücrette yüzde 25-26’nın üzerinde bir artış maalesef çok daha büyük bir istihdam çıkışına sebep olacak." dedi
Bloomberght'ye konuşan Bayat, yüzde 30'un üzerindeki zammın işletmeleri zorlayacağı görüşüne de katıldığını belirtti.
Bayat, brüt ücretten net kısmının çalışana daha çok verileceği bir formül önerisinde bulundu.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde Komisyon başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Tarihte asgari ücret
İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir.
Asgari ücret, ilk kez 1890'da Avustralya ve Yeni Zelanda'da uygulanmaya başlandı. 1900'lü yılların başından itibaren Avrupa'ya da yayıldı. Sonraki dönemde tüm dünyada emeği koruyan bir standarda dönüştü.
Türkiye'de ise asgari ücret 1936 tarihli İş Kanunu ile mevzuata girmesine rağmen 1951'e kadar uygulanmadı. 1951-1967 yılları arasında mahalli komisyonlarca belirlendi. Bugün geçerli olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu uygulamasına ise 1967 yılından sonra geçildi.
Bu dönemde bölgesel asgari ücret tespiti 1969, 1972 ve 1973 yıllarında yapıldı. 1974 yılından itibaren sanayi ve tarım sektörü olarak ulusal düzeyde asgari ücret, Komisyon aracığıyla belirlendi. 1989 yılından itibaren ise tarım-sanayi ayırımı da kaldırılarak tek asgari ücret uygulanmaya başlandı.
