Türkiye'de 12 yıl yaşayan, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı ile İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı'nda öğretim üyesi olarak görev yapan Alman müzik kuramcısı ve besteci Stefan Pohlit, Türkiye'ye gelmeden önce İslam'ı araştırarak Müslüman oldu.
Klasik Türk müziğine hakim olan besteci, 80'den fazla ülkede konser veren kanun sanatçısı Tahir Aydoğdu'nun seslendirmesi için, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yıl dönümüne ithafen "Şafakların Cihangiri" isimli eseri besteledi.
Sanatçı Aydoğdu, besteci Pohlit'in Türkiye, Türk müziği, Sufizim ve İslamiyet hakkında da bilgi sahibi olduğunu söyledi.
"Geniş araştırmaları sonrasında ortaya 40 dakikalık bir kanun ve büyük orkestra için kanun konçertosu çıkmış. Konçertoya baktığınızda Türk müziğinin koma denilen aralıklarını görüyoruz, duyuyoruz, saba, uşak, bestenigar gibi. Geleneksel müziğimiz ile Batı'nın çok sesli boyuttaki müziğini birleştirebilmiş, farklı bir arayışta güzel bir eser bestelemiş. İsmi de Şafakların Cihangiri." diyen Aydoğdu, bu konseri yakın zamanda Türkiye'de de yapmak istediklerini söyledi.
Aydoğdu, konserde 80 kişilik bir orkestra ile eseri çalacağını, bestecinin de esere santuru ile eşlik edeceğini belirterek, "Dinleyiciler bu eserde, mehteri duyacak, ezanı hissedecekler, makam hakkında bilgisi olanlar pek çok makamın ezgilerini duyabilecek. Sufizmde yer alan zikir sesini de alacak dinleyiciler. Bu eser bir birikimle ortaya çıktı. Besteci, Buhurizade Mustafa Itri'nin meşhur nühüft saz semaisinden etkilenerek bu eseri bestelemiş. 12 yıl Türkiye'yi tanımak için az bir zaman değil. Almanların çok etkileneceklerini düşünüyorum eserden. Konserin ismi 'Müzikte Yeni Arayışlar." dedi.
"Batı orkestraları ile Türk müziği seslendirilmesi zordur"
Konseri Almanya'da klasik müzik camiasında tanınan şef Dirk Kaftan'ın yöneteceğini bildiren Aydoğdu, "Besteci, Doğu'nun ezan, makam ve mehteri ile Batı'nın çoksesli müziğini birleştiren ve bu zenginliği çok güzel ortaya çıkaran bir eser yazmış." dedi.
Aydoğdu, 2012'de düzenlenen Uluslararası Kanun Sempozyumu'nda, merhum Müslüman Fransız kanun sanatçısı Celalettin Veyis'in vasıtasıyla besteci Pohlit ile tanıştığını söyledi.
Bir zaman sonra Pohlit'in kendisine "Tahir, ben böyle bir eser düşünüyorum ve senin seslendirmen için yazacağım." dediğini aktaran Aydoğdu, bir bestecinin bir Türk sanatçı için eser yazmasının onur verici olduğunu ifade etti.
Aydoğdu, konsere ilişkin duygularını şöyle anlattı:
"Güzel, tatlı bir heyecanım var. Almanya'da ülkemi, müziğimizi ve de geleneğimizi temsil edeceğim. Bunu iyi kavrayıp güzel bir eser çıkaran Stefan'a teşekkür ediyorum. Batı orkestraları ile Türk müziği seslendirilmesi koma aralıklardan dolayı zor hatta imkansıza yakındır ama yeni besteciler bu aralıkları ustaca kullanarak, orkestralar ile bütünleşmesini sağlıyorlar. Hatta bazı bölümlerde orkestraların da minik komalı sesler çalacağını biliyorum. Bu orkestra, bu zor eseri çalabilecek yapıda bir orkestra. Uzun bir eser. Stefan benim seslendirmem için yazdı ama Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılına ithaf etti eseri. Türkiye'yi çok seviyor. Türkiye'nin pek çok yöresini dolaşmış. Bir müzisyen gözüyle zikri incelemiş, eserde nitekim bas enstrümanlardan, korosuz zikir sesini de duyabileceksiniz. Bu eser çok ilgi görecektir diye düşünüyorum."
Konser 4 Şubat'ta
Pek çok çalgıyla sesi uyumlu olan kanun enstrümanın son yıllarda Avrupa'daki orkestralarda artan bir şekilde ilgiyle karşılandığını, kendisinin de yine Almanya'da Ferit Alnar'ın kanun konçertosunu seslendirdiğini ve çok sevildiğini belirten Aydoğdu, sonrasında Alnar'ın konçertosunu 20'den fazla ülkede çaldığını kaydetti.
Aydoğdu, Mannheim'de 4 Şubat'ta verecekleri konserin, geleneksel tarzda bilinen aslında zenginliğini orkestrada gösterebilecek kanun sazının geleceği açısından önemli olduğuna işaret etti.
Kanunla caz, Batı Müziği, senfoni ve Klasik Türk Müziği çalabileceğini dile getiren Aydoğdu, şunları kaydetti:
"Kanun oldukça zengin bir enstrüman. Japonya'dan Amerika'ya kadar bu sazı iyi çalabilecek başarılı sanatçılar tanıyorum, onlar da beni tanıyorlar. Bu sazı yine de en iyi çalanlar Türkiye'de. Ülkemizde çok iyi kanunlar yapılıyor. Babam kanun sanatçısı Gültekin Aydoğdu'yu rahmetle anıyorum. Kanun sazının geleceğini merak ederdi. Çok iyi kanun çalanlar var, bir de çalgıların fiyatı düşürülürse, dövizle satılmazsa bu zengin enstrümanı çalanlar daha da yaygınlaşacaktır."
