AB Ülkeleri ile AB Parlamentosu arasında uzlaşmaya varılan iltica reformu, Avrupa’daki iltica süreçlerini radikal bir şekilde değiştirecek uygulamalar içeriyor. En önemli değişiklik ise bundan böyle iltica başvuruları, başvuru yapılan ülkenin içinde değil sınırlarında değerlendirilecek. İlticası kabul edilme şansı olmayan ya da iltica kabul oranları yüzde 20’nin altında olan ülkelerden gelen mülteciler daha sınırdan içeri giremeden geri gönderilecek.
Reform yasası temelde iltica yasalarını sertleştiren 5 temel maddeden oluşuyor. Yasayla AB’ye ilk gelen mültecilerin yoğun olarak ulaştığı İtalya ve Yunanistan’ın yükü azaltılıyor. AB İltica Ajansı bu yıl 1 milyonun üzerinde iltica başvurusu olacağını tahmin ediyor.
Sınırda karar radikal bir değişim
İltica başvurularının sınırda değerlendirmesi AB ülkeleri açısından çok önemli bir gelişme. Başvuruları reddedilenler hemen geri gönderilecek. Bu zamana kadar yıllar süren değerlendirme süreçleri nedeniyle mülteci adayları ilgili ülkelerde kalıyor sosyal, ekonomik, kültürel yoğun tartışma ve gerilime neden oluyordu. Bu uygulama özellikle başvuru kabul oranları yüzde 2O’nin altına olan ülke vatandaşlarına uygulanacak. Bu ülkeler arasında Fas, Tunus ve Bangladeş’in yanında artık Türkiye’de bulunuyor.
Mülteciler sınırlarda alıkonulacak ve sınırlarda oluşturulan kamplardan direk geldikleri ülkelere gönderilecekler. İltica başvuruları ve sürgün süreci 12 haftayı aşmayacak. AB’ye üye ülkeler bu amaçla sınırlarında 30 bin kişilik mülteci kampları oluşturacak. Bu rakamın gelecek yıllarda 120 bine çıkması planlanıyor.
İtalya ve Avusturya’nı önerisi AB’ye üye ülkelerin ilticası reddedilen kişileri güvenli üçüncü ülke olarak anılan Tunus ve Arnavutluk’a göndermesi şeklinde. Ancak AB tarafından henüz ortak olarak tespit edilmişi bir güvenli üçüncü ülkeler listesi bulunmuyor.
Bedelini ödeyen mülteciyi almayacak
AB sınırına ilk gelinen ülke iltica başvurusunun da yapılacağı ülkedir ilkesi değiştirilmedi. Ancak yeni bir dayanışma mekanizması oluşturuldu. Buna göre çok sayıda mülteciyi kabul etmek zorunda kalan İtalya, Yunanistan ve Malta’nın yıllık 30 bin mülteciyi diğer AB ülkelerine yönlendirecek. Bunu kabul etmeyen ülkeler mülteci başına 20 bin euro ödeyerek, bu yükümlülükten kurtulabiliyor.
İlk başvuru yapılan yerlerde mültecilerin kimlikleri, parmak izleri ve diğer biometrik veriler tespit edilerek, ortak bir havuza kaydedilecek. Böylece mültecilerin farklı tekrar tekrar iltica başvurusu yapmasının önüne geçilecek.
